Sinh trưởng và phát triển ở sinh vật chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, có thể chia thành yếu tố nội sinh (bên trong cơ thể) và yếu tố ngoại cảnh (tác động từ môi trường).

1. Nhân tố nội sinh
Các yếu tố bên trong cơ thể sinh vật có ảnh hưởng quyết định đến quá trình sinh trưởng và phát triển:

 a. Di truyền
- Quy định các đặc điểm về tốc độ sinh trưởng, phát triển, kích thước cơ thể, tuổi thọ.
- Mỗi loài có một chương trình di truyền riêng biệt quyết định hình thái, cấu trúc và chức năng của cơ thể.

b. Hoocmôn (Nội tiết tố)
- Ở thực vật: Các hoocmôn sinh trưởng như auxin, gibberellin, cytokinin, ethylene điều chỉnh các quá trình phân chia tế bào, kéo dài tế bào và sự ra hoa.
- Ở động vật: Hoocmôn sinh trưởng (GH), insulin, thyroxin, estrogen, testosterone ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng, trao đổi chất và phát triển sinh dục.

c. Trao đổi chất
- Cung cấp năng lượng cho sinh trưởng và phát triển.
- Sự cân bằng giữa đồng hóa (tổng hợp chất) và dị hóa (phân giải chất) quyết định tốc độ phát triển.

 2. Nhân tố ngoại cảnh
Các yếu tố bên ngoài có thể thúc đẩy hoặc kìm hãm quá trình sinh trưởng và phát triển của sinh vật.

 a. Nhiệt độ
- Nhiệt độ ảnh hưởng đến tốc độ trao đổi chất.
- Mỗi loài có ngưỡng nhiệt độ tối ưu cho sự phát triển (ví dụ: thực vật nhiệt đới phát triển tốt ở nhiệt độ cao, trong khi động vật chịu lạnh cần nhiệt độ thấp hơn).

b. Ánh sáng
- Quyết định quá trình quang hợp ở thực vật, từ đó cung cấp năng lượng cho sinh trưởng.
- Ảnh hưởng đến chu kỳ sinh trưởng của động vật (ví dụ: chim di cư theo mùa dựa vào ánh sáng).

 c. Nước và độ ẩm
- Là thành phần quan trọng của tế bào, giúp duy trì hoạt động sinh lý.
- Ở thực vật, nước ảnh hưởng đến quá trình quang hợp, hút khoáng và sinh trưởng rễ, thân, lá.
- Ở động vật, nước tham gia điều hòa thân nhiệt, tuần hoàn máu và các quá trình chuyển hóa.

 d. Dinh dưỡng
- Cung cấp nguyên liệu cho sự sinh trưởng và phát triển.
- Ở thực vật: Đạm (N), lân (P), kali (K), canxi (Ca), magie (Mg)...cần thiết cho quá trình sinh tổng hợp.
- Ở động vật: Protein, lipid, glucid, vitamin, khoáng chất giúp hình thành cơ thể, duy trì năng lượng và phát triển hệ cơ xương.

 e. Các yếu tố sinh học khác
- Vi sinh vật: Ảnh hưởng đến tiêu hóa, miễn dịch và trao đổi chất.
- Tương tác giữa các sinh vật: Quan hệ cạnh tranh, cộng sinh, ký sinh có thể tác động tích cực hoặc tiêu cực đến sự sinh trưởng.

Kết luận
Sinh trưởng và phát triển ở sinh vật chịu ảnh hưởng đồng thời của yếu tố nội sinh và ngoại cảnh. Các yếu tố này có thể tác động riêng lẻ hoặc kết hợp, ảnh hưởng đến tốc độ và chất lượng sinh trưởng.