Thời kỳ Ăng-co (thế kỷ IX đến XV) là giai đoạn phát triển rực rỡ nhất trong lịch sử Vương quốc Cam-pu-chia. Đây được xem là "thời kỳ hoàng kim" của văn hóa, chính trị và kinh tế của quốc gia này. Đánh giá về sự phát triển của Cam-pu-chia trong thời kỳ này, có thể chia làm các khía cạnh sau:

1. Chính trị và quyền lực
Cam-pu-chia dưới thời kỳ Ăng-co là một đế chế hùng mạnh tại khu vực Đông Nam Á, với sự tập trung quyền lực cao độ vào tay vua.
Hệ thống cai trị được tổ chức chặt chẽ, lãnh thổ được mở rộng đáng kể nhờ các cuộc chinh phạt và giao thương.
Cam-pu-chia kiểm soát nhiều vùng đất từ Lào, Thái Lan đến miền Nam Việt Nam ngày nay, trở thành một trung tâm quyền lực khu vực.
2. Kinh tế và nông nghiệp
Kinh tế thời Ăng-co dựa vào nông nghiệp, đặc biệt là trồng lúa nước. Hệ thống thủy lợi được xây dựng rộng lớn và tinh vi, như hồ Baray và các kênh đào, giúp sản xuất nông nghiệp ổn định và dư thừa.
Ngoài ra, Cam-pu-chia phát triển thương mại với các quốc gia lân cận, đặc biệt qua các cảng biển.
3. Văn hóa và tôn giáo
Cam-pu-chia thời kỳ này nổi bật với sự giao thoa giữa Ấn Độ giáo và Phật giáo. Các vị vua Ăng-co thường là những người bảo trợ lớn cho tôn giáo, xây dựng nhiều đền thờ hoành tráng.
Kiến trúc và điêu khắc là đỉnh cao văn hóa thời kỳ này, thể hiện qua các công trình như Ăng-co Vát và Ăng-co Thom, được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.
Các công trình này không chỉ có quy mô vĩ đại mà còn phản ánh kỹ thuật xây dựng và nghệ thuật chạm khắc tinh xảo, biểu tượng của sự thịnh vượng và sức mạnh văn hóa.
4. Suy thoái và nguyên nhân
Mặc dù đạt được nhiều thành tựu, nhưng cuối thời kỳ Ăng-co, đế chế Cam-pu-chia bắt đầu suy thoái. Nguyên nhân gồm:

Các cuộc chiến tranh liên miên với các nước láng giềng, đặc biệt là Xiêm (Thái Lan) và Đại Việt.
Hệ thống thủy lợi bị xuống cấp, dẫn đến sự suy giảm sản xuất nông nghiệp.
Biến đổi khí hậu và các vấn đề xã hội nội tại làm suy yếu vương quốc.
Kết luận
Thời kỳ Ăng-co là đỉnh cao trong lịch sử Cam-pu-chia, ghi dấu ấn mạnh mẽ qua các thành tựu về chính trị, kinh tế, và văn hóa. Tuy nhiên, sự suy thoái sau đó cho thấy sự thách thức trong việc duy trì một đế chế lớn, đặc biệt trước áp lực từ bên ngoài và các yếu tố nội bộ. Những giá trị văn hóa từ thời kỳ này vẫn còn sống mãi, đặc biệt qua các di sản kiến trúc và nghệ thuật.