Rìu tay mũi nhọn tam diện là một trong những di vật tiêu biểu của văn hóa tiền sử, thường được tìm thấy trong các di chỉ khảo cổ học ở Việt Nam, đặc biệt là trong các di chỉ thuộc thời kỳ đồ đá cũ (Paleolithic) và đồ đá mới (Neolithic). Đây là một công cụ lao động rất đặc trưng của các nền văn hóa cổ đại. Dưới đây là mô tả chi tiết về đặc điểm của di vật này:

1. Hình dáng và cấu tạo:
Hình dạng:
Rìu tay mũi nhọn tam diện có hình dáng khá đặc biệt, thường là một khối đá có ba mặt được mài sắc, tạo thành hình tam giác hoặc một góc nhọn. Mũi của rìu được mài nhọn để có thể cắt, đập, chặt hoặc làm vũ khí. Các mặt của rìu thường được mài vuông vắn hoặc hơi cong, tùy thuộc vào mục đích sử dụng của người tiền sử.
Kích thước:
Rìu tay mũi nhọn tam diện có kích thước tương đối nhỏ, phù hợp để cầm nắm trong tay và sử dụng như công cụ lao động. Chiều dài của rìu thường dao động từ 10-20 cm, và trọng lượng nhẹ, giúp người sử dụng dễ dàng thao tác.
Chất liệu:
Các rìu tay mũi nhọn tam diện chủ yếu được chế tác từ đá. Những loại đá thường được sử dụng là đá cuội, đá vôi, đá phiến, hoặc đá thạch anh vì chúng có độ cứng và khả năng mài sắc tốt. Đá được lựa chọn phải có độ bền cao để đảm bảo công cụ sử dụng lâu dài.
2. Phương pháp chế tác:
Chế tác bằng kỹ thuật tách vỏ:
Rìu tay mũi nhọn tam diện được chế tác bằng phương pháp tách vỏ (hay còn gọi là kỹ thuật đập vỡ). Người tiền sử sử dụng đá cuội hoặc đá tảng lớn làm búa để đập và tách vỏ của đá nhỏ hơn, sau đó tiếp tục mài và tước các mặt để tạo hình rìu. Quá trình này yêu cầu kỹ năng và sự khéo léo trong việc tạo ra các cạnh sắc bén.
Mài sắc các cạnh:
Sau khi tạo hình, các cạnh của rìu thường được mài sắc bằng cách tiếp tục đập và cọ xát với các mảnh đá khác, tạo ra các góc cạnh sắc nhọn và bền vững. Quá trình này giúp rìu trở thành công cụ sắc bén, có thể sử dụng để chặt cây, săn bắn, hoặc cắt xẻ động vật.
3. Công dụng:
Công cụ lao động:
Rìu tay mũi nhọn tam diện chủ yếu được sử dụng trong các hoạt động lao động, như cắt cây, đốn củi, mài đá, chặt gỗ hoặc chế tác các công cụ khác. Nhờ có mũi nhọn sắc, rìu có thể dễ dàng xuyên qua vỏ cây hoặc vật liệu cứng để phục vụ nhu cầu sinh hoạt của con người thời tiền sử.
Vũ khí chiến đấu:
Ngoài việc là công cụ lao động, rìu tay mũi nhọn tam diện cũng có thể được sử dụng như vũ khí trong các cuộc săn bắn hoặc chiến đấu. Mũi nhọn và các cạnh sắc bén giúp nó trở thành công cụ hữu hiệu trong việc hạ gục con mồi.
4. Đặc điểm về mặt văn hóa và lịch sử:
Đặc trưng của các nền văn hóa đá cũ và đá mới:
Rìu tay mũi nhọn tam diện là một trong những di vật tiêu biểu của nền văn hóa đá cũ (Paleolithic) và đá mới (Neolithic) ở Việt Nam và trên thế giới. Đây là những công cụ thể hiện sự tiến bộ trong việc chế tác công cụ của con người thời kỳ tiền sử, phản ánh sự phát triển trong khả năng thích nghi với môi trường sống và nhu cầu sinh tồn của con người.
Sự phát triển kỹ thuật chế tác:
Sự xuất hiện của các rìu tay mũi nhọn tam diện là một bước tiến trong kỹ thuật chế tác đá của người tiền sử. Đây là những công cụ đầu tiên của loài người, phục vụ trực tiếp cho các hoạt động sinh tồn như săn bắn, thu thập thực phẩm và bảo vệ.
5. Vị trí khảo cổ và giá trị:
Rìu tay mũi nhọn tam diện thường được phát hiện trong các di chỉ khảo cổ học ở các khu vực như các hang động, các bãi đá ven sông, hoặc trong các khu vực có nhiều di tích của các nền văn hóa tiền sử. Những di vật này không chỉ cung cấp thông tin về công cụ lao động mà còn về đời sống xã hội, các mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên và những tiến bộ kỹ thuật của họ.
Những chiếc rìu này có giá trị lớn trong việc nghiên cứu về nền văn minh tiền sử, giúp chúng ta hiểu thêm về cách thức sinh hoạt, nhu cầu và sự phát triển của loài người trong những thời kỳ xa xưa.

Rìu tay mũi nhọn tam diện là một di vật khảo cổ học quan trọng, phản ánh sự khéo léo và sáng tạo của con người tiền sử trong việc chế tác công cụ lao động và vũ khí. Dù có hình dạng đơn giản, nhưng nó lại chứa đựng một giá trị văn hóa, lịch sử sâu sắc, là minh chứng cho quá trình tiến hóa của loài người trong việc phát triển các công cụ phục vụ cho đời sống và bảo vệ chính mình.