Quy mô và cơ cấu dân số Châu Á là một trong những yếu tố quan trọng trong việc nghiên cứu và phân tích sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực này. Châu Á là lục địa đông dân nhất thế giới và có sự phân bổ dân số không đồng đều, với những quốc gia có dân số rất lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, trong khi một số quốc gia khác lại có dân số khá nhỏ.

1. Quy mô dân số Châu Á:
Dân số lớn nhất thế giới: Châu Á hiện chiếm khoảng 60% dân số thế giới, với hơn 4,7 tỷ người tính đến năm 2023. Đây là khu vực đông dân nhất trên thế giới và có tốc độ tăng trưởng dân số nhanh.
Hai quốc gia đông dân nhất: Hai quốc gia đông dân nhất trong khu vực này là Trung Quốc và Ấn Độ, chiếm gần 2/5 dân số toàn cầu. Trung Quốc hiện có khoảng 1,4 tỷ người, trong khi Ấn Độ cũng gần đạt con số 1,4 tỷ, và dự báo sẽ vượt qua Trung Quốc trong vài năm tới.
Các quốc gia dân số lớn khác: Sau Trung Quốc và Ấn Độ, một số quốc gia có dân số đông khác ở Châu Á là Indonesia, Pakistan, Bangladesh, Nhật Bản, và Philippines.

Indonesia: Khoảng 275 triệu người.
Pakistan: Khoảng 230 triệu người.
Bangladesh: Khoảng 170 triệu người.
Nhật Bản: Khoảng 125 triệu người (tuy nhiên dân số Nhật Bản đang giảm do tỷ lệ sinh thấp và dân số già).
Philippines: Khoảng 115 triệu người.
2. Cơ cấu dân số Châu Á:
Cơ cấu dân số của Châu Á rất đa dạng và không đồng đều giữa các quốc gia, nhưng có thể chia ra một số yếu tố cơ bản như:

a) Cơ cấu theo độ tuổi:
Tỷ lệ dân số trẻ: Nhiều quốc gia ở Châu Á, đặc biệt là các quốc gia Nam Á và Đông Nam Á như Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh, Philippines, vẫn có tỷ lệ dân số trẻ rất cao. Đây là những quốc gia có tỷ lệ sinh cao và số lượng lớn người trong độ tuổi lao động (15-64 tuổi), tạo ra một lực lượng lao động hùng hậu.
Tỷ lệ dân số già: Các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, và Đài Loan có tỷ lệ dân số già cao, do tỷ lệ sinh giảm và tuổi thọ tăng. Nhật Bản là quốc gia có tỷ lệ người cao tuổi lớn nhất thế giới, với khoảng 28% dân số trên 65 tuổi.
Chênh lệch độ tuổi giữa các quốc gia: Các quốc gia có mức độ phát triển thấp như Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh, thường có dân số trẻ và tỷ lệ phụ thuộc của dân số (tỷ lệ người già và trẻ em so với dân số lao động) cao, trong khi các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore lại đối mặt với tình trạng dân số già, có tỷ lệ phụ thuộc cao vào những người lao động.
b) Cơ cấu giới tính:
Tỷ lệ giới tính: Tại nhiều quốc gia Châu Á, tỷ lệ giới tính giữa nam và nữ có sự chênh lệch đáng kể, đặc biệt ở những quốc gia có truyền thống văn hóa coi trọng con trai hơn con gái. Ví dụ, ở Ấn Độ và Trung Quốc, tỷ lệ giới tính không cân bằng giữa nam và nữ, với nhiều hơn nam giới, do lựa chọn giới tính khi sinh hoặc các yếu tố xã hội khác.
Tỷ lệ nam/nữ ở các quốc gia phát triển: Ở các quốc gia phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, tỷ lệ nam/nữ gần như cân bằng, nhưng dân số nữ thường chiếm tỷ lệ lớn hơn trong nhóm tuổi cao.
c) Cơ cấu theo khu vực:
Dân số thành thị và nông thôn: Ở nhiều quốc gia, dân số sống tại các khu vực thành thị đang ngày càng gia tăng. Những quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia đã có sự đô thị hóa mạnh mẽ trong những thập kỷ gần đây, dẫn đến sự gia tăng dân số thành thị. Chẳng hạn, các thành phố như Mumbai (Ấn Độ), Jakarta (Indonesia), Thượng Hải (Trung Quốc) là những đô thị đông dân nhất thế giới.
Khu vực nông thôn: Tuy nhiên, một số quốc gia Châu Á như Ấn Độ, Bangladesh, Pakistan, vẫn có phần lớn dân số sinh sống ở khu vực nông thôn, nơi nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp.
d) Cơ cấu theo dân tộc và ngôn ngữ:
Châu Á có sự đa dạng về dân tộc và ngôn ngữ. Những quốc gia như Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, có sự đa dạng dân tộc và ngôn ngữ lớn. Ví dụ, Ấn Độ có hơn 2.000 dân tộc và hơn 1.600 ngôn ngữ được nói.
Châu Á là khu vực có nhiều tôn giáo khác nhau, từ Phật giáo, Hồi giáo, Đạo giáo, Cơ đốc giáo, đến Hindu giáo, khiến cho cơ cấu xã hội và văn hóa trong khu vực này rất phong phú.
3. Tăng trưởng dân số và các vấn đề liên quan:
Tăng trưởng dân số nhanh: Ở một số quốc gia như Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh, dân số vẫn tăng nhanh, dẫn đến một số thách thức về việc cung cấp dịch vụ y tế, giáo dục, việc làm, và cơ sở hạ tầng. Điều này cũng gây áp lực lên tài nguyên thiên nhiên và môi trường.
Giảm dân số ở một số quốc gia: Ngược lại, các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan đang phải đối mặt với vấn đề giảm dân số, làm tăng gánh nặng cho hệ thống