Trong tế bào nhân thực, các thành phần khác nhau có cấu trúc và chức năng riêng biệt, đảm nhận nhiều vai trò quan trọng. Dưới đây là cấu trúc và chức năng của một số thành phần chính:

### 1. **Không bào (Vacuole)**

#### Cấu trúc:
- Không bào là một bào quan được bao bọc bởi màng đơn (màng tonoplast), bên trong chứa dung dịch nước với nhiều chất hòa tan như enzyme, đường, muối, chất thải hoặc sản phẩm dự trữ.
- Ở thực vật, không bào thường rất lớn, chiếm phần lớn thể tích tế bào, trong khi ở tế bào động vật, không bào thường nhỏ hơn và xuất hiện ít hơn.

#### Chức năng:
- **Dự trữ**: Không bào dự trữ nước, ion, và các chất dinh dưỡng khác.
- **Duy trì áp suất thẩm thấu**: Không bào duy trì áp suất nội bào, giúp tế bào giữ hình dạng.
- **Bảo vệ tế bào**: Không bào có thể chứa các chất độc hại, giúp bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương.
- **Phân hủy**: Ở một số tế bào động vật, không bào có chức năng tiêu hóa các chất dinh dưỡng và phân hủy các chất thải.

### 2. **Lysosom**

#### Cấu trúc:
- Lysosom là các túi nhỏ được bao bọc bởi màng đơn, chứa nhiều enzyme tiêu hóa mạnh như protease, lipase, và nuclease.
- Được hình thành từ bộ máy Golgi.

#### Chức năng:
- **Phân hủy tế bào chất thải**: Lysosom chứa các enzyme có khả năng phân hủy các đại phân tử không cần thiết hoặc hỏng hóc trong tế bào (chất thải tế bào).
- **Tự thực bào**: Tham gia vào quá trình tự thực bào (autophagy), loại bỏ các bào quan hỏng hoặc tế bào chết.
- **Phòng vệ**: Lysosom tiêu diệt vi khuẩn và virus sau khi bị tế bào thực bào nuốt vào.

### 3. **Peroxisome**

#### Cấu trúc:
- Peroxisome là túi nhỏ được bao quanh bởi màng đơn, có chứa enzyme oxy hóa, chẳng hạn như catalase và oxidase.

#### Chức năng:
- **Giải độc**: Peroxisome có vai trò giải độc các hợp chất có hại, như chuyển đổi hydrogen peroxide (H₂O₂) - một sản phẩm phụ độc hại của quá trình trao đổi chất - thành nước và oxy.
- **Chuyển hóa lipid**: Tham gia vào quá trình phân giải axit béo thành acetyl-CoA (beta-oxidation).
- **Tổng hợp các phân tử sinh học**: Peroxisome tham gia vào quá trình tổng hợp các phân tử sinh học, như tổng hợp cholesterol và các phospholipid cần thiết cho màng tế bào.

### 4. **Khung xương tế bào (Cytoskeleton)**

#### Cấu trúc:
- Khung xương tế bào là một mạng lưới các sợi protein, gồm ba loại chính:
- **Vi sợi (microfilament)**: Là các sợi actin, có đường kính nhỏ nhất.
- **Vi ống (microtubule)**: Gồm các tiểu đơn vị tubulin, có đường kính lớn nhất.
- **Sợi trung gian (intermediate filament)**: Có kích thước trung bình giữa vi sợi và vi ống.

#### Chức năng:
- **Duy trì hình dạng tế bào**: Khung xương tế bào giúp giữ vững hình dạng tế bào và hỗ trợ cho màng tế bào.
- **Vận động tế bào**: Các vi sợi actin tham gia vào vận động tế bào như co bóp, phân chia tế bào, và di chuyển tế bào.
- **Vận chuyển nội bào**: Vi ống giúp vận chuyển các bào quan và các túi màng trong tế bào.
- **Hỗ trợ phân bào**: Khung xương tế bào tham gia vào việc hình thành thoi phân bào trong quá trình phân chia tế bào.

### 5. **Trung thể (Centrosome)**

#### Cấu trúc:
- Trung thể bao gồm hai trung tử (centrioles) nằm vuông góc với nhau, bao quanh bởi một vùng chất lỏng gọi là chất nền quanh trung tử (pericentriolar material).

#### Chức năng:
- **Tổ chức vi ống**: Trung thể là trung tâm tổ chức vi ống (microtubule organizing center), giúp tạo ra và duy trì các vi ống trong tế bào.
- **Phân chia tế bào**: Trung thể đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân chia tế bào, giúp tạo thành thoi phân bào để tách nhiễm sắc thể vào hai tế bào con trong quá trình nguyên phân.

Các thành phần này tương tác với nhau để đảm bảo hoạt động của tế bào diễn ra hiệu quả, duy trì các chức năng sống quan trọng như trao đổi chất, phân chia và vận động.

### Cấu trúc và chức năng của các thành phần khác trong tế bào nhân thực

#### 1. **Không bào (Vacuole)**
- **Cấu trúc**:
- Không bào là bào quan có dạng túi lớn, được bao bọc bởi một lớp màng đơn gọi là màng không bào (tonoplast). Không bào chứa các dung dịch nước bao gồm muối, đường, enzym, và các chất thải của tế bào.
- Ở tế bào thực vật, không bào thường rất lớn và chiếm phần lớn không gian trong tế bào. Ở tế bào động vật, không bào nhỏ hơn và xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau.
- **Chức năng**:
- Không bào có nhiều chức năng khác nhau, tùy thuộc vào loại tế bào và sinh vật.
- **Ở tế bào thực vật**, không bào duy trì áp suất thẩm thấu, giúp giữ cho tế bào căng tràn, hỗ trợ cho việc duy trì hình dạng của tế bào và tham gia vào quá trình lưu trữ các chất dinh dưỡng, nước, muối, và sản phẩm thải.
- **Ở tế bào động vật**, không bào tham gia vào quá trình tiêu hóa và loại bỏ chất thải.
- Không bào còn đóng vai trò trong quá trình điều chỉnh độ pH và lưu trữ các sản phẩm phụ của quá trình trao đổi chất.

#### 2. **Lysosome**
- **Cấu trúc**:
- Lysosome là một túi màng chứa nhiều enzyme thủy phân (enzyme phân giải) có khả năng phân hủy các đại phân tử như protein, lipid, carbohydrate và axit nucleic.
- Lysosome có màng bao bọc để bảo vệ phần còn lại của tế bào khỏi các enzym tiêu hóa mạnh bên trong nó.
- **Chức năng**:
- Lysosome đóng vai trò chính trong quá trình tiêu hóa nội bào. Nó phân hủy các thành phần tế bào hỏng, các tế bào chết, và các tác nhân ngoại lai như vi khuẩn thông qua quá trình thực bào.
- Tham gia vào quá trình **tự thực bào** (autophagy), tức là tế bào tự phân giải và tái chế các thành phần cũ hoặc hư hỏng.
- Đóng vai trò trong quá trình tiêu hóa các bào quan già cỗi và các chất thải tế bào.

#### 3. **Peroxisome**
- **Cấu trúc**:
- Peroxisome là một túi nhỏ được bao bọc bởi màng đơn, chứa nhiều enzym có vai trò quan trọng trong các phản ứng oxy hóa, bao gồm enzym catalase và oxidase.
- Chúng không liên quan đến hệ thống Golgi và có khả năng tự sao chép.
- **Chức năng**:
- **Phân giải hydrogen peroxide (H₂O₂)**, một chất độc hại cho tế bào, thành nước và oxy thông qua enzyme catalase.
- Tham gia vào quá trình **oxy hóa axit béo**, **chuyển hóa lipid**, và tổng hợp các phân tử như cholesterol và acid mật.
- Thực hiện quá trình **khử độc** (detoxification), đặc biệt là trong tế bào gan và thận, giúp loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể.

#### 4. **Khung xương tế bào (Cytoskeleton)**
- **Cấu trúc**:
- Khung xương tế bào là một mạng lưới các sợi protein có trong tế bào, bao gồm ba loại chính: vi sợi (microfilaments), vi ống (microtubules), và sợi trung gian (intermediate filaments).
- **Vi sợi (microfilaments)**: chủ yếu làm từ actin, có đường kính khoảng 7 nm.
- **Vi ống (microtubules)**: cấu tạo từ tubulin, có đường kính khoảng 25 nm.
- **Sợi trung gian (intermediate filaments)**: có kích thước trung gian khoảng 10 nm.
- **Chức năng**:
- **Duy trì hình dạng tế bào** và hỗ trợ cơ chế co giãn, chuyển động.
- **Hỗ trợ vận chuyển** các bào quan và phân tử trong tế bào nhờ vào cấu trúc của vi ống.
- **Tham gia vào sự phân chia tế bào**: các vi ống tạo thành thoi vô sắc giúp phân tách nhiễm sắc thể trong quá trình nguyên phân và giảm phân.
- **Tạo khung cho các bào quan**: duy trì sự tổ chức nội bộ của tế bào.
- **Tham gia vào sự vận động của tế bào**: như di chuyển giả túc (pseudopodia) hay hoạt động co giãn của tế bào cơ.

#### 5. **Trung thể (Centrosome)**
- **Cấu trúc**:
- Trung thể gồm hai tiểu thể hình trụ gọi là **trung tử (centriole)**, nằm vuông góc với nhau. Mỗi trung tử được cấu tạo bởi 9 bộ ba vi ống (microtubules) sắp xếp theo hình tròn.
- Trung thể nằm gần nhân tế bào và là nơi tổ chức của vi ống trong tế bào động vật.
- **Chức năng**:
- **Tổ chức và điều khiển sự phân chia của vi ống** trong tế bào.
- Đóng vai trò quan trọng trong quá trình **phân chia tế bào**: Trung thể tạo ra các vi ống hình thành thoi vô sắc trong quá trình nguyên phân và giảm phân, giúp tách các nhiễm sắc thể về các cực của tế bào.
- Tham gia vào sự hình thành **roi** và **lông mao** trong tế bào động vật, giúp cho việc vận động của tế bào.

### Tóm lại:
- **Không bào**: Lưu trữ và điều chỉnh áp suất thẩm thấu.
- **Lysosome**: Tiêu hóa nội bào và xử lý chất thải.
- **Peroxisome**: Phân giải H₂O₂, khử độc và chuyển hóa lipid.
- **Khung xương tế bào**: Duy trì hình dạng tế bào và hỗ trợ vận chuyển nội bào.
- **Trung thể**: Điều phối phân chia tế bào và hình thành thoi vô sắc.