Dân quân tự vệ là lực lượng quan trọng trong hệ thống quốc phòng và an ninh của nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam. Hoạt động của dân quân tự vệ qua các giai đoạn thường được chia thành các nhiệm vụ chính sau đây:

### 1. **Giai đoạn chuẩn bị và tổ chức**

- **Tổ chức lực lượng**: Xây dựng tổ chức, biên chế và trang bị lực lượng dân quân tự vệ phù hợp với yêu cầu bảo vệ an ninh và quốc phòng.
- **Huấn luyện**: Đào tạo, huấn luyện để nâng cao kỹ năng quân sự, kỹ năng xử lý tình huống và kiến thức về chính trị, pháp luật.

### 2. **Giai đoạn phòng thủ và bảo vệ**

- **Bảo vệ khu vực**: Đảm bảo an ninh trật tự tại các khu vực được phân công, đặc biệt là trong thời gian khẩn cấp hoặc có nguy cơ xảy ra xung đột.
- **Phòng chống tội phạm**: Thực hiện các nhiệm vụ phối hợp với các cơ quan chức năng để ngăn chặn và xử lý các hoạt động phạm pháp, đảm bảo an toàn cho cộng đồng.
- **Hỗ trợ ứng phó thiên tai**: Cung cấp sự hỗ trợ trong các hoạt động ứng phó với thiên tai và cứu trợ khẩn cấp, bảo đảm an toàn cho người dân.

### 3. **Giai đoạn phối hợp và hỗ trợ**

- **Hỗ trợ lực lượng chính quy**: Phối hợp với các lực lượng quân đội chính quy trong các chiến dịch quân sự, bảo vệ biên giới, chống xâm lược và các hoạt động quân sự khác.
- **Xây dựng phong trào**: Tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng và pháp luật để nâng cao nhận thức và sự ủng hộ của nhân dân đối với công tác quốc phòng.

### 4. **Giai đoạn duy trì và phát triển**

- **Đánh giá và cải tiến**: Đánh giá kết quả hoạt động, rút kinh nghiệm và đề xuất các biện pháp cải tiến để nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ.
- **Xây dựng và phát triển**: Tiếp tục xây dựng lực lượng về cả số lượng và chất lượng, tăng cường cơ sở vật chất, trang bị và kỹ năng để đáp ứng yêu cầu mới trong bảo vệ tổ quốc.

### 5. **Giai đoạn chuyển giao và tái tổ chức**

- **Tái tổ chức**: Trong các trường hợp đặc biệt, có thể cần điều chỉnh cơ cấu tổ chức và hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ để phù hợp với tình hình mới.
- **Đảm bảo sự liên tục**: Đảm bảo sự liên tục trong hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ trong các giai đoạn chuyển giao hay thay đổi chính sách.

Các hoạt động của dân quân tự vệ luôn gắn liền với nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự và hỗ trợ cộng đồng trong mọi hoàn cảnh.