Tục ngữ là “chiếc túi khôn” của nhân loại. Mỗi câu tục ngữ đều chứa đựng những bài học sâu sắc về cuộc sống, một trong số đó là câu “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”.

Đầu tiên “mực” thì có màu đen khi ta không cẩn thận bị làm bẩn ra áo hay ra tay thì rất khó tẩy sạch nên thực tế ông cha ta mượn nó để so sánh với hành động xấu xa. Còn “đèn” là vật phát ra ánh sáng tượng trưng cho điều tốt đẹp, sáng sủa. Như vậy, câu tục ngữ là lời khẳng định, một người khi thường xuyên tiếp xúc với người xấu thì ta sẽ bị nhiễm thói hư tật xấu, còn nếu tiếp xúc với những người tốt ta sẽ học hỏi và học được nhiều điều hay từ họ.

Ông cha ta đã từng khẳng định: “Dạy con từ thuở còn thơ”. Khi một đứa trẻ được sinh ra trong một gia đình có điều kiện giáo dục tốt, sẽ phát triển tính cách theo chiều hướng tích cực và ngược lại. Hay như trong môi trường học tập, ngay cả khi một đứa trẻ được sống trong một trường có văn hóa được giáo dục tốt thì học trong một môi trường có nhiều bạn có thói quen xấu hay không được giáo dục tốt thì cũng sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều đến việc hình thành tính cách của em đó.

 
Câu chuyện chọn nhà của thầy Mạnh Tử vẫn còn đó. Thầy Mạnh Tử lúc nhỏ nhà ở gần nghĩa địa, thấy người đào, chôn, lăn, khóc về nhà cũng bắt chước theo. Người mẹ thấy vậy liền dọn nhà ra ở gần chợ. Khi ở gần chợ, thấy người buôn bán điên đảo, về nhà cũng bắt chước nô nghịch cách buôn bán. Người mẹ thấy thế liền dọn nhà ra cạnh trường học. Ở cạnh trường học, thấy trẻ đua nhau học tập lễ phép về nhà cũng bắt chước học tập lễ phép. Người mẹ bây giờ mới vui lòng. Một hôm, thấy nhà hàng xóm giết lợn, Mạnh Tử về nhà hỏi mẹ người ta giết lợn làm gì. Bà mẹ lỡ lời nói rằng để cho con ăn, biết mình đã sai khi nói dối con liền ra chợ mua thịt lợn về cho con ăn. Lại một lần, thầy Mạnh Tử bỏ học về nhà chơi. Người mẹ đang ngồi dệt cửi thấy vậy liền cầm dao cắt đứt tấm vải. Bà bảo với con rằng con đi học mà bỏ dở cũng giống như tấm vải này. Từ hôm đó, thầy Mạnh Tử học hành chăm chỉ rồi sau này trở thành một bậc đại hiền. Quả là “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”.

Ngày nay trong xã hội mà ta đang sống vẫn còn không ít những người nhắm mắt chạy theo đồng tiền để thỏa mãn lòng tham của mình mà đánh mất đi đạo đức và nhân cách của mình thậm chí là mất cả sự nghiệp. Vì vậy trong quan hệ ta phải sáng suốt để không phải ân hận về sau.

Câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” là một lời khuyên quý giá. Chúng ta hãy biết lựa chọn những điều tốt đẹp cho cuộc sống của mình. Đồng thời cố gắng rèn luyện để trở thành một người có ích cho xã hội.

Ông cha ta đã có những lời khuyên quý giá cho con người về cách sống. Một trong số đó là câu “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”.

Câu tục ngữ đã mượn hai hình ảnh quen thuộc với con người là “mực” và “đèn” để từ đó gửi đến một bài học. Môi trường sống có ảnh hưởng đến con người. Nếu như tiếp xúc với môi trường không tốt, thì dần chúng ta cũng sẽ thay đổi theo chiều hướng tiêu cực, và ngược lại. Do đó con người trưởng thành tốt hay xấu đều là do môi trường tạo nên.

Câu tục ngữ là một lời khuyên vô cùng đúng đắn. Điều đó được thể hiện trong đời sống của ông cha ta từ xưa đến nay. Trong gia đình nếu bố mẹ hòa thuận, yêu thương nhau, lễ phép với ông bà thì con cái cũng sẽ ngoan ngoãn kính trọng những người lớn tuổi. Nếu gia đình không hòa thuận, thậm chí có cả hành vi bạo lực gia đình thì sẽ gây ra những tổn thương về tinh thần, ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách của đứa trẻ sau này. Nhiều kẻ sát nhân đều có một tuổi thơ không mấy vui vẻ khi sống trong một gia đình không hạnh phúc. Hay như việc lựa chọn bạn để chơi cũng vậy. Một người bạn tốt sẽ khiến cho cả hai ngày càng trở nên tốt đẹp. Một người người bạn chăm chỉ, cần cù học tập thì ta cũng học tập, thi đua với bạn vậy là cả hai cùng tiến bộ. Còn chơi với những người chỉ biết chơi đùa, lêu lổng thì chúng ta cũng sẽ sa vào những cuộc chơi bời những lời rủ rê từ đám bạn.

Một trong những tấm gương tiêu biểu có thể kể đến Nguyễn Bỉnh Khiêm - một vị quan tài giỏi xin rút lui khỏi chốn quan trường về ở ẩn vì ông sợ rằng chốn quan trường mưu mô sẽ kéo ông theo nó, biến ông thành một kẻ mưu mô, tham lam:

“Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người tới chốn lao xao”

Tuy vậy, vẫn có những người không chịu ảnh hưởng của môi trường xung quanh”

“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Thế mới hiểu được điều quan trọng nhất vẫn là bản lĩnh của mỗi người. Chúng ta cần tự chủ và cẩn thận khi tiếp xúc với sự việc, với con người. Xa lánh cái xấu chứ không xa lánh con người, xa lánh các bạn có khuyết điểm.

Câu tục ngữ mang đến một bài học quý báu, khuyên răn con người những điều hay lẽ phải. Đây cũng là cơ sở để rèn luyện những phẩm chất tốt của bản thân và nâng cao tầm hiểu biết.