Giải sách bài tập KTPL 10 Bài 18: Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về bộ máy nhà nước - Cánh diều

Bài tập 1 trang 111 SBT Kinh tế pháp luật 10: Quan sát các hình ảnh dưới đây và cho biết đâu không phải là cơ quan trong bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trả lời:

- Những tổ chức không nằm trong bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

+ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

+ Đại hội đại biểu Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. 

Bài tập 2 trang 112 SBT Kinh tế pháp luật 10: Những nhiệm vụ dưới đây là của Quốc hội hay Chính phủ? 

(Đánh dấu X vào ô tương ứng)

Trả lời:

Bài tập 3 trang 112 SBT Kinh tế pháp luật 10: Nhiệm vụ nào dưới đây là của Chủ tịch nước?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Quyết định tặng thưởng huân chương, huy chương, các giải thưởng nhà nước, vinh dự nhà nước.

B. Quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam.

C. Quyết định các kì họp Quốc hội và Chính phủ.

D. Tổ chức thi hành pháp luật thống nhất ở Trung ương và địa phương. 

E. Ra lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ. 

G. Công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh.

H. Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh quan trọng của Nhà nước.

Trả lời:

- Chọn đáp án: A, B, E, H

Bài tập 4 trang 113 SBT Kinh tế pháp luật 10: Nhiệm vụ nào dưới đây không phải là của Toà án nhân dân?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

B. Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

C. Bảo vệ mọi hoạt động của các tổ chức, cá nhân.

D. Bảo vệ lợi ích của Nhà nước.

Trả lời:

Đáp án đúng là: C

Bài tập 5 trang 113 SBT Kinh tế pháp luật 10: Viện kiểm sát nhân dân có nhiệm vụ:

A. bảo vệ lợi ích của công dân.

B. bảo vệ pháp luật.

C. bảo vệ an toàn cho nhân dân.

D. bảo vệ trật tự xã hội.

Trả lời:

Đáp án đúng là: B

Bài tập 6 trang 113 SBT Kinh tế pháp luật 10: Hội đồng bầu cử quốc gia có nhiệm vụ nào dưới đây? 

(Khoanh tròn chữ cái trước cậu em lựa chọn)

A. Chỉ đạo và hướng dẫn công tác bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp. 

B. Thực hiện công tác bầu cử ở Trung ương.

C. Đề xuất người ứng cử vào Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp. 

D. Kiểm tra hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp.

Trả lời:

Đáp án đúng là: A

Bài tập 7 trang 113 SBT Kinh tế pháp luật 10: Đọc thông tin

Báo cáo trước Quốc hội về thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Chính phủ năm 2021, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nêu rõ:

“Về phát triển kinh tế - xã hội, nhằm khắc phục những khó khăn do tác động nghiêm trọng của dịch COVID-19, Chính phủ đã chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương vừa phải quyết liệt triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, các Nghị quyết, Kết luận của Trung ương, Quốc hội, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các Nghị quyết, chương trình, kế hoạch hành động của Chính phủ; phối hợp chặt chẽ, linh hoạt giữa chính sách tài khoá, tiền tệ và các chính sách khác trong chỉ đạo, điều hành; tập trung giải quyết khó khăn, tháo gỡ vướng mắc, vượt qua thách thức; nỗ lực phấn đấu cao nhất thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trên các lĩnh vực. [...]

Kinh tế vĩ mô tiếp tục được duy trì ổn định; lạm phát được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 9 tháng chỉ tăng bình quân 1,82%, cả năm ước tăng dưới mức Quốc hội giao; các cân đối lớn của nền kinh tế cơ bản được bảo đảm. Thu ngân sách nhà nước 9 tháng đạt trên 80%, cả năm ước vượt dự toán, cơ bản bảo đảm nguồn lực cho công tác phòng, chống dịch bệnh và các nhiệm vụ cấp bách khác.... Huy động vốn đầu tư toàn xã hội ước cả năm đạt khoảng 35% GDP. Kim ngạch xuất khẩu hàng hoá 9 tháng đạt trên 240 tỉ USD, cả năm ước tăng khoảng 10,7%. [...]

Các hoạt động văn hoá, xã hội được tổ chức theo hình thức phù hợp với tình hình dịch bệnh, nhất là tăng cường các hoạt động trực tuyến. Các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, chăm lo đời sống người có công, đối tượng chính sách, bảo trợ xã hội, giảm nghèo được đẩy mạnh. Công tác an sinh xã hội, hỗ trợ người dân, người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh được triển khai tích cực, hiệu quả. Các chính sách dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, người cao tuổi, trẻ em, gia đình, bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ tiếp tục được quan tâm; thể thao thành tích cao đạt một số kết quả ấn tượng.

Công tác bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ nhân dân tiếp tục được quan tâm; đẩy mạnh kết nối liên thông nền tảng hỗ trợ tư vấn khám, chữa bệnh trực tuyến. Khuyến khích nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và sản xuất vaccine, thuốc, sinh phẩm trong nước. Tổ chức tốt các kì thi tốt nghiệp, tuyển sinh cao đẳng, đại học; khai giảng năm học mới, dạy và học trực tiếp, trực tuyến linh hoạt, phù hợp với tình hình dịch bệnh; tích cực triển khai Chương trình “Sóng và máy tính cho em" (đã vận động quyên góp được số tiền tương đương hơn 1 triệu máy tính đang triển khai mua để hỗ trợ học sinh trên cả nước có điều kiện học tập trực tuyến). Các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số được thúc đẩy mạnh mẽ trên các lĩnh vực”.

(Theo chinhphu.vn, ngày 21/10/2021)

a) Nhiệm vụ của Chính phủ được thể hiện trong những lĩnh vực nào qua thông tin trên?

b) Những nhiệm vụ này cho thấy Chính phủ là cơ quan nào trong bộ máy nhà nước?

Trả lời:

- Yêu cầu a) Nhiệm vụ của Chính phủ là: 

+ Về phát triển kinh tế - xã hội, nhằm khắc phục những khó khăn do tác động nghiêm trọng của dịch COVID-19.

+ Về văn hoá, xã hội tổ chức theo hình thức phù hợp với tình hình dịch bệnh, nhất là tăng cường các hoạt động trực tuyến.

+ Các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, chăm lo đời sống người có công, đối tượng chính sách, bảo trợ xã hội, giảm nghèo được đẩy mạnh.

+ Công tác an sinh xã hội, hỗ trợ người dân, người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh được triển khai tích cực, hiệu quả.

+ Các chính sách dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, người cao tuổi, trẻ em, gia đình, bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ tiếp tục được quan tâm; thể thao thành tích cao đạt một số kết quả ấn tượng.

+ Công tác bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ: đẩy mạnh kết nối liên thông nền tảng hỗ trợ tư vấn khám, chữa bệnh trực tuyến.

+ Về khoa học: Khuyến khích nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và sản xuất vaccine, thuốc, sinh phẩm trong nước.

+ Về giáo dục: Dạy và học trực tiếp, trực tuyến.

- Yêu cầu b) Những nhiệm vụ này cho thấy Chính phủ là cơ quan cơ quan chấp hành của Quốc hội trong bộ máy nhà nước.

Bài tập 8 trang 115 SBT Kinh tế pháp luật 10: Đọc thông tin

Sáng ngày 15/12/2021, Viện kiểm sát nhân dân huyện Đ đã phối hợp với Toà án nhân dân cùng cấp tổ chức xét xử theo thủ tục rút gọn vụ án Phạm Văn T phạm tôi “Trộm cắp tài sản” theo quy định tại khoản 1 Điều 173 Bộ luật Hình sự.

Theo quyết định truy tố: Khoảng 2 giờ ngày 15/11/2021, bị cáo Phạm Văn T có hành vi trộm cấp chiếm đoạt 1 chiếc điện thoại di động trị giá 4 800 000 đồng của chị Đinh Thị P. Hành vi đó của bị cáo Phạm Văn T đã phạm vào tội "Trộm cấp tài sản", quy định tại khoản 1 Điều 173 Bộ luật Hình sự. Vụ án đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn, vì vậy các cơ quan tiến hành tố tụng huyện Đ đã ra quyết định áp dụng thủ tục rút gọn trong giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử để xử lí theo quy định của pháp luật.

Tại phiên toà, Viện kiểm sát nhân dân huyện Đ đọc cáo trạng luận tội bị cáo. Xét tính chất, mức độ phạm tội của bị cáo, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt bị cáo Phạm Văn T 9 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.

Em hãy cho biết nhiệm vụ, quyền hạn của Toà án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân được thể hiện như thế nào qua thông tin trên.

Trả lời:

- Nhiệm vụ và quyền hạn của Tòa án nhân dân:

+ Nhiệm vụ: Bảo vệ công lí, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

+ Quyền hạn: Xét sử vụ án trộm cắp tài sản.

- Nhiệm vụ và quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân:

+ Nhiệm vụ: Bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.

+ Quyền hạn:  Thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.

Bài tập 9 trang 115 SBT Kinh tế pháp luật 10: Hoài và Hoa tranh luận với nhau:

- Hoài: Quốc hội và Chính phủ là hai cơ quan có chức năng, nhiệm vụ như nhau, vì đều là cơ quan nhà nước cấp trung ương và cùng lãnh đạo đất nước.

- Hoa: Tớ thì nghĩ rằng, Quốc hội và Chính phủ tuy cùng là hai cơ quan nhà nước ở Trung ương, nhưng là hai cơ quan khác nhau hoàn toàn.

Em đồng ý với ý kiến của bạn nào trong đoạn hội thoại trên đây? Vì sao? 

Trả lời:

- Em đồng ý với ý kiến của bạn Hoa vì Quốc Hội và Chính phủ sẽ đảm nhiệm những chức năng, quyền hạn khác nhau để xây dựng bảo vệ Tổ quốc.

Bài tập 10 trang 115 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em hãy cho biết, bộ máy nhà nước có vai trò như thế nào đối với mỗi người dân và đối với quê hương em trong cuộc sống hằng ngày.

Trả lời:

- Vai trò của bộ máy nhà nước đối với mỗi người dân:

+ Bảo vệ cuộc sống của mỗi cá nhân người dân.

+ Xây dựng một đất nước phát triển, đáp ứng mọi nhu cầu người dân.

+ Đảm bảo sự công bằng, dân chủ.

Bài tập 11 trang 115 SBT Kinh tế pháp luật 10: Là học sinh trung học phổ thông, em cần làm gì để bảo vệ bộ máy nhà nước?

Trả lời:

- Học sinh cần:

+ Chăm chỉ; sáng tạo; học tập; lao động; có mục đích, động cơ học tập đúng đắn. 

+ Tích cực rèn luyện đạo đức; tác phong; sống trong sáng, lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội.

+ Quan tâm đến đời sống chính trị – xã hội của địa phương, đất nước. 

+ Thực hiện tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước; đồng thời vận động mọi người xung quanh cùng thực hiện.

+ Tích cực tham gia góp phần xây dựng quê hương bằng những việc làm thiết thực, phù hợp khả năng như: bảo vệ môi trường, phòng chống tệ nạn xã hội, xoá đói giảm nghèo, chống tiêu cực, tham nhũng…