Mục đích của kiểu bài nói thuyết minh về một danh lam thắng cảnh hay một di tích lịch sử: Cung cấp thông tin, giúp người nghe hiểu rõ sức hấp dẫn và giá trị của danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử được nói tới.

Giá trị của Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội đối với dân tộc Việt Nam (theo nội dung của văn bản): Tạp thành hệ thống các di tích được đánh giá là quan trọng bậc nhất trong hệ thống các di tích đô thị cổ, trung, cận, hiện đại của nước ta. Phản ánh sinh động về lịch sử phát triển lâu dài của Kinh đô Thăng Long.

Hiệu quả của việc vận dụng các kiến thức về lịch sử, khảo cổ, địa lý, văn hóa vào việc tạo lập văn bản này: Giúp văn bản dễ hiểu, mạch lạc hơn. Thông tin cung cấp kiến thức hữu ích cho người đọc để hiểu thêm về Hoàng thành Thăng Long.

Văn bản gồm 4 phần.

Nội dung chính từng phần:

- Phần 1 (Từ đầu đến hiện đại của nước ta): Giới thiệu tổng quan về Hoàng thành Thăng Long.

- Phần 2 (Tiếp đến người Pháp xây dựng lại): Giới thiệu chi tiết khu di tích Thành cổ Hà Nội.

- Phần 3 (Tiếp đến Kinh đô Thăng Long): Giới thiệu chi tiết khu Di tích Khảo cổ tại 18 Hoàng DIệu.

- Phần 4 (Còn lại): Khái quát lại giá trị nhận định về khu Di tích Hoàng Thành Thăng Long.

Yếu tố biểu cảm đã được tác giả sử dụng: trong VB: Những tính từ biểu đạt cảm xúc; những nhận định mang sắc thái ca ngợi, tôn vinh; những câu thơ được trích dẫn; cảm hứng của tác giả đối với việc miêu tả cảnh vật;...

Vai trò của yếu tố đó trong việc làm tăng tính hấp dẫn của văn bản: giúp cho văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn và thu hút người đọc, giàu màu sắ ngợi ca vẻ đẹp nơi đây.

Lí do khiến Yên Tử được nhìn nhận là “núi thiêng”:

+ Yên Tử gắn liền với tên tuổi của những thiền sư danh tiếng, trong đó có người nguyên là vị vua anh minh lỗi lạc (Trần Nhân Tông).

+ Yên Tử là “chốn tu hành tuyệt đỉnh của những người mộ đạo".

+ Yên Tử có cảnh quan hùng vĩ, tươi đẹp mà con đường hành hương lên đỉnh đòi hỏi sự kiên trì và ý thức “tìm về nguồn” nhằm thanh lọc tâm hồn.

Yên Tử, núi thiêng thuộc loại văn bản: văn bản thông tin (thuyết minh giới thiệu một danh lam thắng cảnh).

Căn cứ để xác định: tác giả viết văn bản mới mục đích thuyết minh và giới thiệu về cảnh đẹp danh lam thắng cảnh vùng núi thiêng Yên Tử. Tác giả cũng kết hợp các phương tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ (hình ảnh) khiến bài viết chân thực và hấp dẫn hơn.

Mục đích của việc trình bày ý kiến về một sự việc có tính thời sự (trong đời sống của cộng đồng, đất nước, nhân loại): Thuyết phục người nghe đồng tình với ý kiến của mình về một sự việc có tính thời sự trong đời sống cộng đồng, đất nước nhân loại; từ đó giúp họ có thái độ và hành động phù hợp, góp phần giải quyết những hệ quả nảy sinh từ sự việc.

Những điều bổ ích có thể rút ra từ bài viết tham khảo:

Bài viết bàn về việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa củ đất nước. Bài viết có hệ thống luận điểm, lí lẽ, dẫn chứng rõ ràng, được thể hiện mạch lạc đầy thuyết phục, đi đúng trọng tâm và làm sáng rõ vấn đề nghị luận.

Tạm dịch: A. vé B. chứng chỉ C. bằng cấp D. bằng tốt nghiệp

Các quốc gia khác nhau đã hưởng lợi từ sự toàn cầu hóa của giáo dục theo các cách khác nhau. Nhiều trường đại học Anh, Úc và Mỹ đưa ra các chương trình học đại học của họ tại các quốc gia châu Á, và nhiều sinh viên, phụ huynh và nhà tuyển dụng cảm thấy đây là cơ hội đáng giá.

Giải thích: C

từ vựng

Những thông tin khách quan được tác giả nêu trong văn bản: Nhiều người có trách nhiệm thuộc nhiều quốc gia trên thế giới đã đến cơ quan Liên hợp quốc để dự hội nghị về biến đổi khí hậu; nhân loại đang đối mặt với một mối đe doạ trực tiếp đến sự tồn vong; các nhà khoa học đã cảnh báo về nguy cơ biến đổi khí hậu; nhiều nhà lãnh đạo đã từ chối lắng nghe; băng ở Bắc Cực đang tan nhanh; nạn cháy rừng lan nhanh và kéo dài; các đại dương bị nhiễm a-xít nặng nề; sự biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng; các quốc gia nghèo nhất và các cộng đồng bình thường nhất phải chịu những tác động tồi tệ nhất từ biến đổi khí hậu,...

Cơ sở để xác định đó là những thông tin khác quan: Các thông tin nêu trên là những điều đã xảy ra trong thực tế, có thể kiểm chứng, tác giả chỉ là người nêu lên chứ không phải tự nghĩ ra.

Vị thế xã hội của tác giả khi trình bày ý kiến về vấn đề:

- Thời điểm đó, tác giả An-tô-ni-ô Gu-tê-rét là Tổng Thư kí Liên hợp quốc. Ở cương vị này, tác giả có trách nhiệm rất lớn về những vấn đề toàn cầu, đồng thời điều đó cũng giúp ông thuận lợi hơn trong việc trình bày ý kiến về vấn đề được xem là nguy cơ đe doạ sự tồn vong của nhân loại.

- Khi đối thoại, vị thế đó cho phép tác giả thể hiện thái độ: thẳng thắn và trách nhiệm khi đối thoại với nguyên thủ các quốc gia, những nhà lãnh đạo các tổ chức quốc tế, toàn thể nhân dân các nước trên thế giới.

Một số ví dụ cho thấy cách tác giả sử dụng lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ luận điểm:

Với luận điểm 1: Một số biểu hiện cụ thể của hiện tượng biến đổi khí hậu trên thế giới và hậu quả của nó.

- Lí lẽ: Các nhà khoa học đã cảnh báo từ nhiều thập kỉ trước, nhưng những tiếng nói đó chưa được lắng nghe đầy đủ, và giờ đây chúng ta đã nhìn thấy hậu quả: sự biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng, con người nhận ra việc nuôi sống mình càng khó khăn hơn.

- Bằng chứng: Băng ở Bắc Cực đang tan nhanh hơn; nạn cháy rừng kéo dài; các đại dương bị nhiễm a-xít nặng nề; san hô chết trên diện rộng; an ninh lương thực bị đe doạ do mức các-bon đi-ô-xít cao trong khí quyển; ngày càng nhiều người di cư khỏi vùng đất mà họ sinh sống;...

Thái độ của nhà văn Mác-két khi bàn về vấn đề: Tác giả lên tiếng phản đối quyết liệt. Bài nghị luận đã thể hiện quan điểm, thái độ rạch ròi, dứt khoát của nhà văn.

Cách tác giả thể hiện thái độ: Tác giả đã thể hiện thái độ của mình bằng nhiều cách. - Ông để cho sự thật khách quan tự lên tiếng (các số liệu).

- Ông thể hiện thái độ trực tiếp (Chúng ta đến đây để cố gắng chống lại việc đó, đem tiếng nói của chúng ta tham gia vào bản đồng ca của những người đòi hỏi một thế giới không có vũ khí và một cuộc sống hoà bình, công bằng.).

- Nhà văn dùng cách liên tưởng lạ lùng (đề nghị mở nhà băng lưu trữ trí nhớ có thể tồn tại được sau thảm hoạ hạt nhân);...

- Bối cảnh ra đời của văn bản: Bài nghị luận được viết năm 1986, lúc hai phe, đứng đầu là hai cường quốc (Mỹ và Liên Xô) mâu thuẫn gay gắt, cuộc chạy đua vũ trang đã lên đến đỉnh điểm, đặc biệt là vũ khí hạt nhân. Tại thời điểm đó, theo thông tin trong VB, số đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp hành tinh là 50000, đủ sức để làm tan biến 12 lần Trái Đất. Người ta gọi thời kì này là “chiến tranh lạnh, mặc dù chiến tranh chưa nổ ra, nhưng sự đối đầu hết sức căng thẳng, khiến chiến tranh ở quy mô rộng có thể bùng nổ bất cứ nơi nào, vũ khí hạt nhân có thể được sử dụng, lúc ấy, nhân loại sẽ bị huỷ diệt.

- Tầm quan trọng của vấn đề được bàn luận: Vấn đề được nêu để bàn luận là chuyện vô cùng hệ trọng, vì nó quyết định sự sống còn của cả nhân loại.

- Luận điểm chọn để phân tích: Số tiền bỏ ra cho việc chạy đua vũ trang có thể giải quyết nhiều vấn đề thiết yếu của nhân loại (từ Niềm an ủi duy nhất đến xoá nạn mù chữ cho toàn thế giới).

- Ở luận điểm này, bằng chứng và lí lẽ song hành, kết hợp chặt chẽ với nhau. Bằng chứng là những số liệu khách quan, nhưng ngay sau khi đưa số liệu, người viết liền nêu một nhận xét rất có cơ sở, đó chính là lí lẽ.

VD: Số tiền cần thiết để giải quyết những vấn để cấp bách cho 500 triệu trẻ em nghèo khổ chỉ gần bằng chi phí cho 100 máy bay ném bom chiến lược B.1B của Mỹ và cho dưới 7000 tên lửa vượt đại châu; giá của 10 chiếc tàu sân bay mang vũ khí hạt nhân Hoa Kỳ dự định đóng trong 14 năm cũng đủ để thực hiện chương trình phòng bệnh trong 14 năm đó và bảo vệ cho hơn 1 tỉ người khỏi bệnh sốt rét và cứu hơn 14 triệu trẻ em châu Phi; năm 1985, thế giới có gần 575 triệu người thiếu dinh dưỡng, số ca-lo cần thiết cho từng ấy con người tốn kém không bằng 149 tên lửa MX;...

=> Lí lẽ và bằng chứng có vai trò làm cho luận điểm trở nên sáng tỏ, giàu sức thuyết phục.

Đoạn văn tham khảo

Qua hai câu thơ trong “Cây đàn muôn điệu” của tác giả Thế Lữ, tác giả đã chia sẻ về quan niệm thơ ca. Với thể loại thơ ông có nguồn cảm hứng sáng tác rất dồi dào, mãnh liệt. Và với thể loại thơ ông có thể thỏa sức sáng tác và sáng tạo: ông có thể vẽ lên bức tranh cuộc sống muôn màu, vẽ lên mọi cung bậc cảm xúc của con người (buồn, vui, hạnh phúc, đau khổ, tình yêu, sự thương hại…). Những làn điệu đó được thể hiện qua thơ lục bát, thơ 4 chữ, 5 chữ hay là thơ tự do… Thơ ca là tiếng nói của đời sống, vì vậy thơ ca luôn có sức sống dồi dào. Thế Lữ là người cầm bút, vì vậy, ông hiểu rõ nguồn cảm hứng bất tận đến từ thơ ca. Thơ đem đến niềm vui và giúp con người trở nên phong phú, đa sắc màu hơn.