1. Vai trò của Tế bào Lympho B (Miễn dịch dịch thể) 
Cơ chế này liên quan đến việc sản xuất các kháng thể lưu thông trong máu và dịch cơ thể. 
Nhận diện: Khi một kháng nguyên (ví dụ: vi khuẩn, virus) xâm nhập, tế bào Lympho B nhận diện và được hoạt hóa.
Sản xuất kháng thể: Tế bào B biệt hóa thành Tương bào (Plasma B cell), sản xuất ra hàng loạt các kháng thể (Immunoglobulin).
Tiêu diệt: Các kháng thể này giống như các tên lửa dẫn đường, bám chặt vào kháng nguyên, đánh dấu chúng để các tế bào miễn dịch khác (như đại thực bào) đến tiêu diệt, hoặc vô hiệu hóa độc tố của chúng. 

2. Vai trò của Tế bào Lympho T (Miễn dịch qua trung gian tế bào) 
Cơ chế này liên quan đến việc tiêu diệt trực tiếp các tế bào bị nhiễm bệnh. 
Nhận diện: Tế bào T nhận diện các tế bào của cơ thể đã bị nhiễm virus hoặc tế bào ung thư.
Tiêu diệt: Tế bào T gây độc (Cytotoxic T cell, hay TCcap T sub cap C
𝑇𝐶
) tiết ra các chất gây chết tế bào đích, ngăn chặn sự lây lan của mầm bệnh. 

3. Cơ chế tạo ra tính "Đặc hiệu" và "Trí nhớ" 
Điểm mấu chốt tạo nên miễn dịch đặc hiệu là khả năng ghi nhớ: 
Tính đặc hiệu: Mỗi tế bào Lympho B hay T chỉ có các thụ thể phù hợp với MỘT loại kháng nguyên cụ thể.
Trí nhớ miễn dịch: Sau lần tiếp xúc đầu tiên (đáp ứng miễn dịch sơ cấp), một số tế bào B và T trở thành Tế bào nhớ (Memory cells). Những tế bào này tồn tại rất lâu trong cơ thể. 

Khi cùng một mầm bệnh xâm nhập lần thứ hai, các tế bào nhớ sẽ phản ứng ngay lập tức (đáp ứng miễn dịch thứ cấp), mạnh mẽ hơn và nhanh chóng hơn nhiều, tiêu diệt mầm bệnh trước khi cơ thể kịp có triệu chứng bệnh. Đây là cơ sở khoa học của việc tiêm vắc xin.