Sắc tố hô hấp là gì?
Sắc tố hô hấp (Respiratory pigment) là các phân tử protein màu có khả năng liên kết với oxy (O₂) và một số khí khác (CO₂, CO) trong máu hoặc dịch cơ thể. Chúng đóng vai trò quan trọng trong quá trình vận chuyển khí giữa các cơ quan hô hấp (như phổi hoặc mang) và các mô trong cơ thể.

Các loại sắc tố hô hấp phổ biến:
Hemoglobin (Hb):

Cấu tạo: Một protein có chứa sắt (Fe), tồn tại trong hồng cầu.
Màu sắc: Đỏ (oxyhemoglobin khi kết hợp với oxy).
Chức năng: Vận chuyển oxy từ phổi đến mô và CO₂ từ mô trở về phổi.
Myoglobin:

Cấu tạo: Protein tương tự hemoglobin, có trong cơ.
Chức năng: Dự trữ và cung cấp oxy cho các tế bào cơ trong quá trình hoạt động mạnh.
Hemocyanin:

Cấu tạo: Chứa đồng (Cu), có trong động vật chân khớp (như cua, tôm) và động vật thân mềm (như ốc, bạch tuộc).
Màu sắc: Xanh khi kết hợp với oxy.
Hemerythrin:

Cấu tạo: Chứa sắt (Fe), nhưng không có heme, gặp ở một số loài giun biển.
Màu sắc: Hồng hoặc tím khi kết hợp với oxy.
Chlorocruorin:

Cấu tạo: Tương tự hemoglobin, có màu xanh lục, gặp ở một số loài giun biển.

Vai trò của sắc tố hô hấp trong hô hấp:
Vận chuyển oxy (O₂):

Các sắc tố hô hấp có khả năng liên kết và giải phóng oxy tùy thuộc vào nhu cầu của tế bào.
Oxy được lấy từ các cơ quan hô hấp (phổi, mang) và đưa đến các mô, tế bào cần oxy để thực hiện quá trình hô hấp tế bào.
Vận chuyển carbon dioxide (CO₂):

Sắc tố hô hấp như hemoglobin tham gia vào việc vận chuyển CO₂ (một sản phẩm của hô hấp tế bào) từ mô trở lại phổi để thải ra ngoài.
Duy trì cân bằng pH máu:

Hemoglobin đóng vai trò như một chất đệm, giúp điều chỉnh nồng độ ion H⁺ trong máu, đảm bảo pH máu ổn định.
Cung cấp oxy dự trữ:

Myoglobin trong cơ bắp đóng vai trò dự trữ oxy, đặc biệt cần thiết khi cơ thể vận động mạnh hoặc trong điều kiện thiếu oxy tạm thời.
Thích nghi môi trường sống:

Sắc tố hô hấp giúp động vật sống trong các môi trường khác nhau (ví dụ: môi trường nước có nồng độ oxy thấp) thích nghi tốt hơn nhờ khả năng liên kết oxy hiệu quả.