Ngày 17-7-1995, Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) đã ký kết Hiệp định khung về hợp tác (FCA). Đây là văn bản pháp lý quan trọng đầu tiên đặt nền móng cho quan hệ Việt Nam - EU phát triển ngày càng mạnh mẽ. Nhân dịp kỷ niệm 25 năm FCA ra đời (1995 - 2020), việc nhìn lại các dấu mốc chính trong quan hệ Việt Nam - EU suốt gần ba thập niên qua để rút ra những bài học, nhận xét, đánh giá có ý nghĩa cho tranh thủ cơ hội, vượt lên thách thức, thúc đẩy quan hệ song phương, đa phương thời gian tới.
Ngày 22-10-1990, Việt Nam và Cộng đồng châu Âu (EC) chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Đây là kết quả của một quá trình vận động từ cả hai phía trước những biến động sâu sắc của tình hình thế giới và khu vực. Thập niên 80 của thế kỷ XX đầy biến động tạo tiền đề kết thúc Chiến tranh lạnh đã khiến tất cả các quốc gia phải định hướng lại những ưu tiên đối ngoại của mình. Tháng 2-1986, EC đã ký Đạo luật châu Âu thống nhất (SEA), đặt mục tiêu đưa EC trở thành một thị trường chung duy nhất và thiết lập Hợp tác chính trị châu Âu(1) là nền tảng cho sự ra đời của EU theo Hiệp ước Ma-xtrích năm 1992. Về phía Việt Nam, Đại hội VI của Đảng (tháng 12-1986) cũng đã tạo ra một bước ngoặt đổi mới cho đất nước trên tất cả các lĩnh vực, trong đó chính sách đối ngoại mới “mở rộng quan hệ với tất cả các nước trên nguyên tắc cùng tồn tại hòa bình” đã dần thay đổi hình ảnh về Việt Nam với cộng đồng quốc tế. Có thể nói, EC là một trong những đối tác tiên phong trong việc ghi nhận những động thái thay đổi của Việt Nam. Ngay sau khi Việt Nam rút quân khỏi Cam-pu-chia (năm 1989) và thậm chí khi Mỹ còn chưa thực sự bình thường hóa quan hệ với Việt Nam, EC đã quyết định thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Mặc dù, trước đó Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao song phương với 22/27 nước thành viên của EU hiện nay, song việc thiết lập quan hệ với EC là một chủ thể đặc biệt với các nước thành viên Tây Âu là một sự kiện có tính then chốt đối với công cuộc đổi mới của Việt Nam.
