a) thế kỉ X -XII

Triều đại     Thời gian tồn tại         Người sáng lập        Tên nước       Kinh đô
1.ngô           939 - 965                       ngô quyền          Chưa đặt        Cổ Loa
2. Đinh        968 - 980                    Đinh Bộ Lĩnh      Đại Cồ Việt        Hoa Lư
3. Tiền Lê    980 - 1009                   Lê Hoàn             Đại Cồ Việt        Hoa Lư
4. Lý          1009 - 1225                  Lý Công Uẩn        Đại Việt         Thăng Long