Việt Nam đã và đang khẳng định vai trò là một thành viên chủ động, tích cực và có trách nhiệm cao trong ASEAN, đặc biệt khi đánh dấu cột mốc 30 năm gia nhập (1995–2025).

Dưới đây là các ví dụ tiêu chuẩn về vai trò quan trọng của Việt Nam:

1. Dẫn dắt và định hình các chiến lược phát triển

2. Thúc đẩy đoàn kết và duy trì an ninh khu vực

3. Động lực tăng trưởng kinh tế và liên kết khu vực

4. Thành tựu trong vai trò chủ trì và điều phối

Dưới đây là một số ví dụ tiêu biểu về vai trò tích cực của Việt Nam:
Dẫn dắt và định hình chiến lược tương lai: Việt Nam tham gia sâu rộng vào việc xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045. Trong đó, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam đã thực hiện chuyến thăm lịch sử tới Ban Thư ký ASEAN vào tháng 3/2025, nhấn mạnh cam kết của Việt Nam trong việc giúp ASEAN trở nên vững mạnh và tự cường hơn.
Thúc đẩy kinh tế và chuyển đổi số: Việt Nam hiện được coi là một động lực tăng trưởng của khu vực. Chúng ta đi đầu trong các sáng kiến như Mạng lưới đô thị thông minh và dẫn đầu về Chỉ số Đầu tư Tác động (tháng 10/2024), góp phần hiện thực hóa mục tiêu nền kinh tế số ASEAN đạt 2.000 tỷ USD.
Trách nhiệm trong quản trị và hòa bình: Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc giữ vững đoàn kết ASEAN trước các thách thức địa chính trị phức tạp. Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 (tháng 10/2025), Việt Nam đã truyền tải các thông điệp mạnh mẽ về sự gắn kết và hành động tập thể để vượt qua bất hòa.
Đóng góp lịch sử trong xử lý khủng hoảng: Vai trò dẫn dắt của Việt Nam đặc biệt nổi bật trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2020, khi đã chủ động và thích ứng giúp toàn khu vực vượt qua giai đoạn khó khăn nhất của đại dịch COVID-19, đặt nền tảng cho sự phản ứng nhanh và linh hoạt của khối sau này.
Kết nối đối ngoại: Việt Nam tích cực điều phối quan hệ giữa ASEAN với các đối tác lớn như Nhật Bản và Liên hợp quốc, góp phần nâng cao vị thế của Hiệp hội trên trường quốc tế. 
Hành trình của Việt Nam là ví dụ điển hình cho thấy sự tiến bộ của một quốc gia thành viên đóng góp trực tiếp vào sự thịnh vượng chung của cả khu vực.