A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

Các bước làm một bài nhận biết:

- Trích mẫu thử.

- Dùng thuốc thử.

- Nêu hiện tượng.

- Viết phương trình phản ứng.

Lưu ý: Nếu hai mẫu thử có cùng tính chất, khi cho thuốc thử vào nhận biết thì hiện tượng sẽ trùng nhau, lúc đó ta tách chúng thành một nhóm, những mẫu thử khác không giống hiện tượng tách thành nhóm khác và tiếp tục sử dụng bảng nhận biết theo thứ tự sau

Bảng : Nhận biết O₂, O₃, S và các hợp chất

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Có 4 lọ, mỗi lọ đựng một dung dịch không màu: NaCl, HCl, Na₂SO₄, Ba(NO₃)₂. Hãy nhận biết dung dịch đựng trong mỗi lọ bằng phương pháp hóa học. Viết các phương trình hóa học xảy ra (nếu có).

Hướng dẫn:

Trích mỗi dung dịch một ít làm mẫu thử, cho quỳ tím lần lượt vào các mẫu thử, mẫu thử nào quỳ tím hóa đỏ là HCl.

Cho vài giọt dung dịch BaCl₂ vào 3 mẫu thử cón lại, mẫu thử nào tạo kết tủa trắng là ống nghiệm đựng Na₂SO₄.

Na₂SO₄+ BaCl₂ → NaCl + BaSO₄↓

Cho vài giọt dung dịch Na₂SO₄ (đã biết) vào 2 mẫu thử còn lại, mẫu nào có kết tủa trắng là dung dịch Ba(NO₃)₂

Na₂SO₄ + Ba(NO₃)₂ → 2NaNO₃ + BaSO₄↓

Còn lại dung dịch NACl, có thể khẳng định bằng dung dịch AgNO₃

AgNO₃ + NaCl → AgCl↓ + NaNO₃

Ví dụ 2: Trình bày phương pháp hóa học nhận biết các dung dịch sau:Na₂S, K₂CO₃, BaCl₂, Na₂SO₃, NaCl.

Hướng dẫn:

Trích mỗi dung dịch một ít làm mẫu thử

Cho dung dịch H₂SO₄ lần lượt vào các mẫu thử trên

   - Mẫu thử tạo kết tủa trắng là BaCl₂

BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO₄ ↓ + 2HCl

   - Mẫu thử không có hiện tượng gì là NaCl

   - Mẫu thử tạo khí có mùi trứng ung (trứng thối) là Na₂S

Na₂S + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂S↑

   - Mẫu thử tạo khí mùi hắc là Na₂SO₃.

Na₂SO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + SO₂ ↑+ H₂O

   - Mẫu thử tạo khí không màu, không mùi là K₂CO₃

K₂CO₃ + H₂SO₄ → K₂SO₄ + CO₂↑+ H₂O

Ví dụ 3: Cho các dung dịch không màu của các chất sau: NaCl, K₂CO₃. Na₂SO₄, HCl, Ba(NO₃)₂. Hãy phân biệt các dung dịch đã cho bằng phương pháp hóa học mà không dùng thêm hóa chất nòa khác làm thuốc thử. Viết phương trình hóa học nếu có.

Hướng dẫn:

Lấy mỗi dung dịch một ít rồi chia ra 5 ống nghiệm có đánh số. Cho lầ lượt từng dung dịch vào các dung dịch còn lại, hiện tượng thí nghiệm được ghi trong bảng sau:

Ví dụ 4: Có hai bình riêng biệt hai khí oxi và ozon. Trình bày phương pháp hóa học để phân biệt hai khí đó.

Hướng dẫn:

Dẫn lần lượt hai khí vào 2 dung dịch KI (chứa sẵn một ít tinh bột) nếu dung dịch có màu xanh xuất hiện thì khí dẫn là ozon.

2KI + O₃ + H₂O → I₂ + O₂ + KOH

I₂ + hồ tinh bột → xanh

Khí còn lại không làm đổi màu là oxi.

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Trình bày phương pháp hóa học nhận biết các dung dịch sau: Na₂S, K₂CO₃, BaCl₂, Na₂SO₃, NaCl.Câu 6. Cho các dung dịch không màu của các chất sau: NaCl, K₂CO₃. Na₂SO₄, HCl, Ba(NO₃)₂. Hãy phân biệt các dung dịch đã cho bằng phương pháp hóa học mà không dùng thêm hóa chất nòa khác làm thuốc thử. Viết phương trình hóa học nếu có.

Câu 2. Có bốn dung dịch A, B, C, D chứa các chất NaOH, HCl, H₂SO₄, H₂O (không theo thứ tự trên). Lần lượt cho quỳ tím và dung dịch BaCl₂ vào bốn dung dịch này và thấy:

A: làm quỳ tím hóa đỏ và tạo kết tủa trắng.

B: làm quỳ tím hỏa xanh và không tạo kết tủa.

C: không đổi màu quỳ tím và không tạo kết tủa.

D: làm quỳ tím hóa đỏ và không tạo kết tủa.

Tìm A, B, C, D. Giải thích, viết phản ứng.

Câu 3. Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết các khí: CO₂, SO₂, SO₃.

Câu 4. Làm thế nào để tinh chế khí H₂ trong hỗn hợp khí CO₂ + H₂.