Bài 29: Ôn tập chương 5 và chương 6

1. Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền:

- Sự mục nát của triều đình phong kiến, tha hoá của tầng lớp thống trị.

- Chiến tranh PK:

   + Chiến tranh Nam – Bắc triều.

   + Chiến tranh Trịnh – Nguyễn.

a. Chiến tranh Nam - Bắc triều (1527 – 1592).

* Nguyên nhân:

- Cuối triều Lê các thế lực cát cứ nổi lên khắp nơi tranh giành quyền lực.

- Năm 1527, Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê lập ra nhà Mạc → Bắc triều.

- Năm 1533, Nguyễn Kim chạy vào Thanh Hoá lập một người thuộc dòng dõi nhà Lê lên làm vua, lập ra Nam triều.

→ Gây ra chiến tranh Nam - Bắc triều.

* Diến biến :

- Chiến tranh giữa hai tập đoàn phong kiến kéo dài hơn 50 năm từ vùng Thanh – Nghệ trở ra bắc.

- Đến năm 1592, Nam triều chiếm được Thăng Long, họ Mạc chạy lên Cao Bằng chiến tranh chấm dứt.

b. Chiến tranh Trịnh - Nguyễn (1627 – 1672).

* Nguyên nhân:

- Nguyễn Kim chết, Trịnh Kiểm lên thay nắm mọi quyền hành gọi là chúa Trịnh → Đàng Ngoài.

- Nguyễn Hoàng vào cai quản vùng Thuận Hóa, thế lực mạnh lên nhanh chóng → Đàng Trong.

- Mâu thuẩn giữa hai tập đoàn phong kiến Trịnh – Nguyễn ngày càng sâu sắc → Chiến tranh Trịnh – Nguyễn bùng nổ.

* Diễn biến:

- Thế kỉ XVII, chiến tranh Trịnh – Nguyễn bùng nổ lịch sử gọi là chiến tranh Đàng Trong – Đàng Ngoài.

- Từ năm 1627 – 1672, họ Trịnh và Họ Nguyễn đánh nhau 7 lần.

- Không phân thắng bại, hai bên lấy sông Gianh làm ranh giới phân chia đất nước làm hai Đàng.

   + Đàng Ngoài từ sông Gianh trở ra.

   + Đàng Trong từ sông Gianh trở vào.

2. Quang Trung thống nhất đất nước.

- Quang Trung đã chỉ huy nghĩa quân Tây Sơn:

   + Lật đổ chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong (1777).

   + Lật đổ chính quyền họ Trịnh (1786), vua Lê (1788).

   + Xoá bỏ ranh giới chia cắt đất nước giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài.

   + Đánh tan cuộc xâm lược Xiêm (1785), Thanh (1789).

- Trong xây dựng quốc gia:

   + Phục hồi kinh tế, xây dựng văn hoá dân tộc (Chiếu khuyến nông, chiếu lập học,...).

   + Củng cố quốc phòng, thi hành chính sách đối ngoại khéo léo.

3. Nhà Nguyễn lập lại chế độ phong kiến tập quyền.

   + Nguyễn Ánh đặt niên hiệu là Gia Long, chọn Phú Xuân làm kinh đô.

   + Tổ chức lại bộ máy nhà nước, vua trực tiếp điều hành mọi công việc trong nước từ trung ương đến địa phương.

   + Địa phương: chia nước ta làm 30 tỉnh và 1 phủ trực thuộc.

   + Năm 1815, ban hành luật Gia Long.

   + Xây dựng quân đội mạnh.

4. Tình hình kinh tế, văn hoá

THẾ KỈ XVI - NỬA ĐẦU TK XIX