Bài 28: Sự phát triển của văn hóa dân tộc cuối thế kỉ XVIII nửa đầu thế kỉ XIX

I. Văn học, nghệ thuật

1.1. Văn học

- Cuối thế kỉ XVIII, văn học dân gian phát triển rỡ với nhiều thể loại phong phú tục ngữ ca dao, truyện thơ dài, truyện tiếu lâm…

- Văn học viết bằng chữ Nôm phát triển với nhiều tác phẩm đặc sắc : Truyện Kiều của Nguyễn Du, Chinh phụ ngâm khúc, Cung oán ngâm khúc, thơ của Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan...

- Nội dung: Phản ánh sâu sắc cuộc sống XH đương thời, thể hiện tâm tư, nguyện vọng của con người Việt Nam.

1.2. Nghệ thuật

- Văn nghệ dân gian phát triển phong phú.

   + Nghệ thuật sân khấu, chèo, tuồng, quan họ, hát lý, hát dặm ở miền xuôi, hát lượn, hát xoan ở miền núi.

   + Tranh dân gian : nổi tiếng nhất là dòng tranh Đông Hồ.

- Kiến trúc : chùa Tây Phương, cung điện và lăng tẩm các vua Nguyễn, Khuê văn các…

- Nghệ thuật đúc tượng, đúc đồng rất tài hoa : tượng La Hán chùa Tây Phương, 9 đỉnh đồng trong cung điện Huế.

II – GIÁO DỤC, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

1.1. Giáo dục, thi cử

- Thời Tây Sơn, Quang Trung ra "Chiếu lập học", mở trường công ở các xã; đưa chữ Nôm vào thi cử.

- Thời Nguyễn: Quốc Tử Giám được đặt ở Huế. Năm 1836 cho thành lập "Tứ dịch quán " để dạy tiếng nước ngoài (tiếng Pháp, Xiêm).

1.2. Sử học, điạ lý, ý học

* Sử học

- Tác phẩm tiêu biểu:

   + Thời Tây Sơn có bộ Đại Việt sử kí tiền biên.

   + Thời Nguyễn có Đại Nam thực lục, Đại Nam liệt truyện…

- Tác giả tiêu biểu: Lê Quý Đôn, Phan Huy Chú.

* Địa lý

- Gia Đình thành thông chí - Trịnh Hoài Đức.

- Nhất thống dư địa chí - Lê Quang Định.

- Ngô Nhân Tỉnh.

* Y học

- Lê Hữu Trác với tác phẩm: Hải Thượng y tông tâm lĩnh.

1.3. Những thành tựu về kĩ thuật

- Một số kĩ thuật tiên tiến của phương Tây du nhập vào nước ta : kĩ thuật làm đồng hồ, kính thiên văn, máy xẻ gỗ chạy bằng sức nước, tàu thuỷ chạy bằng máy hơi nước.

III. BÀI TẬP

Câu 1: Nội dung chủ yếu của văn học Việt Nam thế kỉ XVIII- nửa đầu thế kỉ XIX là gì ?

   A. Thể hiện tình yêu quê hương đất nước, con người Việt Nam.

   B. Ca ngợi tình yêu đôi lứa, tình yêu gia đình.

   C. Phản ánh cuộc sống đương thời cùng những thay đổi trong tâm tư, tình cảm và nguyện vọng của con người Việt Nam.

   D. Chống phá triều đình, phê phán những thói hư tật xấu của quan quân nhà Nguyễn.

Câu 2: Thành tựu kiến trúc nổi tiếng dưới triều Nguyễn được tổ chức UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới ?

   A. Thành nhà Hồ.

   B. Quần thể di tích cố đô Huế.

   C. Thánh địa Mĩ Sơn.

   D. Hoàng thành Thăng Long.

Câu 3: Văn học chữ Nôm phát triển đỉnh cao thể hiện rõ nhất qua tác phẩm nào ?

   A. Chinh phụ ngâm khúc.

   B. Cung oán ngâm khúc.

   C. Qua đèo ngang.

   D. Truyện Kiều.

Câu 4: Phan Huy Chú nổi tiếng trên lĩnh vực nào ?

   A. Y học.

   B. Văn học.

   C. Sử học.

   D. Địa lý.

Câu 5: Những điệu hát dân gian phổ biến ở miền xuôi cuối thế kỉ XVIII - đầu thế ki XIX là

   A. quan họ, hát lượn, hát xoan.

   B. quan họ, trống quân, hát ví, hát dặm, hát tuồng,

   C. trống quân, hát tuồng, hát xoan, hát khắp.

   D. hát lượn, hát khắp, hát xoan, hát tuồng.

Câu 6: Danh y nổi tiếng nhất thế kỉ XVIII là ai ?

   A. Tuệ Tĩnh

   B. Lê Hữu Trác.

   C. Nguyễn Trác Luân.

   D. Tôn Thất Tùng.

Câu 7: Nội dung thơ của Hồ Xuân Hương

   A. đả kích sâu cay vua quan phong kiến, bênh vực quyền lợi của phụ nữ

   B. lên tiếng bênh vực các cuộc đấu tranh của nông dân.

   C. ca ngợi đất nước thái bình thịnh trị, đời sống nhân dân ấm no, hạnh phúc

   D. ca ngợi tình yêu lứa đôi và những giá trị của cuộc sống trong xã hội đương thời.

Câu 8: Nhân tố nào khiến cho kĩ thuật thế kỉ XVIII đạt được nhiều thành tựu vượt bậc so với thời kỳ trước?

   A. Sự khuyến khích của nhà nước.

   B. Tiếp xúc với kĩ thuật tiên tiến của phương Tây.

   C. Nhân dân hăng say lao động sản xuất.

   D. Do có nhiều đơn đặt hàng từ phương Tây.

Câu 9: Dòng tranh rất nổi tiếng vào thế kỉ XVIII ở Bắc Ninh

   A. Tranh Hàng Trống.

   B. Tranh Đông Hồ.

   C. Tranh Kim Hoàng.

   D. Tranh Tây Hồ.

Câu 10 : Thời Nguyễn Quốc tử giám được đặt ở đâu?

   A. Thăng Long.

   B. Thanh Hóa.

   C. Huế.

   D. Gia Định.