Bài 29 : An toàn khi sử dụng điện

I. LÝ THUYẾT

1. Dòng điện đi qua cơ thể người (hay động vật) có thể gây nguy hiểm

    - Cơ thể người (hay động vật) là những vật dẫn điện. Nên khi chạm vào mạch điện thì trong cơ thể người (hay động vật) sẽ có dòng điện chạy qua. Khi đó nó có thể gây co giật các cơ, tim ngừng đập, ngạt thở và thần kinh bị tê liệt thậm chí có thể gây chết người (hay động vật).

    - Tùy theo cường độ dòng điện mạnh hay yếu mà tác dụng của dòng điện lên cơ thể người (hay động vật) có những mức độ khác nhau. Dòng điện đi qua cơ thể người (hay động vật) có cường độ:

        + Trên 10 mA gây co giật các cơ.

        + Trên 25 mA (đi qua ngực) gây tổn thương tim.

        + Từ 70 mA trở lên và với hiệu điện thế từ 40 V trở lên sẽ làm cho tim ngừng đập.

    Lưu ý: Có thể dùng dòng điện có cường độ hợp lí đi qua cơ thể người để chữa một số bệnh như châm cứu bằng điện, mát xa bằng điện...

. Hiện tượng đoản mạch (chập mạch) và tác dụng của cầu chì

    - Hiện tượng đoản mạch là hiện tượng khi hai đầu thiết bị điện bị nối tắt bằng dây dẫn mà ta thường gọi là chập điện.

    - Khi xảy ra hiện tượng đoản mạch, cường độ dòng điện trong mạch tăng lên rất lớn một cách đột ngột có thể làm cháy dây dẫn và gây hỏa hoạn.

    - Để ngăn ngừa hỏa hoạn vì điện, người ta dùng một thiết bị gọi là cầu chì. Nó có tác dụng tự động ngắt mạch khi dòng điện có cường độ tăng quá mức, đặc biệt là khi đoản mạch.

    - Ở mạch điện gia đình, để đảm bảo an toàn điện, cầu chì và công tắc phải được mắc với dây nóng.

    Ví dụ: Khi có sự cố là đoản mạch, cầu chì bị đứt, tự động ngắt mạch, khi đó dây nóng không có dòng điện chạy qua nên không gây nguy hiểm khi người chạm vào đó nữa.

3. Các quy tắc an toàn khi sử dụng điện

    - Trong thực hành chỉ làm thí nghiệm với các nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V.

    - Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện.

    - Không được tự mình tiếp xúc với mạng điện dân dụng và các thiết bị điện nếu chưa biết rõ cách sử dụng.

    - Khi sử dụng điện thì tay phải khô ráo, không được dính ướt.

    - Khi có người bị điện giật thì không được chạm vào người đó mà cần phải tìm cách ngắt điện, dùng vật cách điện để đưa người bị nạn ra khỏi vùng có điện hoặc gọi người cấp cứu.

II. BÀI TẬP

Câu 1: Cơ thể người là:

1. Một vật cách điện
2. Một vật dẫn điện
3. Không chịu ảnh hưởng của dòng điện
4. Không gặp nguy hiểm khi có dòng điện chạy qua

Lời giải:

Cơ thể người là một vật dẫn điện

Đáp án cần chọn là: B

Câu 2: Chọn câu đúng:

1. Cơ thể người là một vật cách điện
2. Cơ thể người là một vật dẫn điện
3. Cơ thể người là không chịu ảnh hưởng của dòng điện
4. Cơ thể người là không gặp nguy hiểm khi có dòng điện chạy qua

Lời giải:

Cơ thể người là một vật dẫn điện

Đáp án cần chọn là: B

Câu 3: Vì sao dòng điện có thể đi qua cơ thể người:

1. Vì cơ thể người là vật dẫn
2. Vì người là chất bán dẫn
3. Vì cơ thể người là vật cách điện
4. Tất cả đều sai

Lời giải:

Cơ thể người là một vật dẫn điện

Đáp án cần chọn là: A

Câu 4: Câu phát biểu nào sau đây là đúng? Khi làm thí nghiệm với hiệu điện thế dưới 40V thì:

1. Dòng điện không khi nào đi qua cơ thể người
2. Dòng điện có thể đi qua cơ thể người nhưng không gây nguy hiểm đến tính mạng
3. Dòng điện có thể đi qua cơ thể người và gây nguy hiểm đến tính mạng
4. Dòng điện có thể đi qua cơ thể người và gây chết người

Lời giải:

Khi làm thí nghiệm với hiệu điện thế dưới 40V thì dòng điện có thể đi qua cơ thể người nhưng không gây nguy hiểm đến tính mạng.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 5: Ghép mỗi nội dung ở cột A tương ứng với mỗi nội dung ở cột B:

Lời giải:

Ta có, mỗi nội dung cột A ghép tương ứng với mỗi nội dung cột B là: 

Khi cường độ dòng điện qua cơ thể người:

• Trên 10mA – co giật các cơ
• Trên 25mA – làm tổn thương tim
• Trên 70mA – làm tim ngừng đập

Đáp án cần chọn là: C

Câu 6: Dòng điện có tới hạn là bao nhiêu (ở mạng điện sinh hoạt trong gia đình) làm co cơ rất mạnh, không thể duỗi tay khỏi dây điện khi chạm phải?

1. 1mA
2. 10mA
3. 5A
4. 10A

Lời giải:

Khi cường độ dòng điện qua cơ thể người:

• Trên 10mA – co giật các cơ
• Trên 25mA – làm tổn thương tim
• Trên 70mA – làm tim ngừng đập

Đáp án cần chọn là: B

Câu 7: Dòng điện có cường độ tới hạn là bao nhiêu làm cho tim ngừng đập:

1. 10mA
2. 25mA
3. 70mA
4. 7A

Lời giải:

Khi cường độ dòng điện qua cơ thể người:

• Trên 10mA – co giật các cơ
• Trên 25mA – làm tổn thương tim
• Trên 70mA – làm tim ngừng đập

Đáp án cần chọn là: C

Câu 8: Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi:

1. Mạch điện có dây dẫn ngắn
2. Mạch điện dùng pin hay acquy để thắp sáng đèn
3. Mạch điện không có cầu chì
4. Mạch điện bị nối tắt bằng dây đồng giữa hai cực của nguồn điện

Lời giải:

Ta có: Đoản mạch là hiện tượng chập mạch hay nối tắt

⇒ Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi mạch điện bị nối tắt bằng dây đồng giữa hai cực của nguồn điện

Đáp án cần chọn là: D

Câu 9: Thế nào gọi là hiện tượng đoản mạch?

1. Dây điện bị đứt
2. Hai cực của nguồn bị nối tắt
3. Dây dẫn điện quá ngắn
4. Cả ba trường hợp trên đều đúng

Lời giải:

Ta có: Đoản mạch là hiện tượng chập mạch hay nối tắt

⇒ Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi hai cực của nguồn bị nối tắt

Đáp án cần chọn là: B

Câu 10: Khi có hiện tượng đoản mạch thì xảy ra điều gì?

1. Hiệu điện thế không đổi
2. Hiệu điện thế tăng vọt
3. Cường độ dòng điện tăng vọt
4. Cường độ dòng điện không đổi

Lời giải:

Khi có hiện tượng đoản mạch thì cường độ dòng điện tăng vọt

Đáp án cần chọn là: C

Câu 11: Khi đoản mạch, dòng điện trong mạch có cường độ…………..

1. Rất nhỏ
2. Rất lớn
3. Nhỏ hay lớn tùy từng loại mạch
4. Không thay đổi

Lời giải:

Khi có hiện tượng đoản mạch thì cường độ dòng điện rất lớn

Đáp án cần chọn là: B

Câu 12: Giải thích về hoạt động của cầu chì ?

1. Dựa vào tác dụng nhiệt của dòng điện.
2. Nhiệt độ nóng chảy của chì thấp.
3. Dòng điện chạy qua gây ra tác dụng nhiệt làm dây chì nóng lên. Dòng điện mạnh đến mức nào đó làm cho dây chì đạt tới nhiệt độ nóng chảy () thì dây chì đứt , dòng điện bị ngắt.
4. Dây chì mềm nên dòng điện mạnh thì bị đứt.

Lời giải:

Hoạt động của cầu chì: Dòng điện chạy qua gây ra tác dụng nhiệt làm dây chì nóng lên. Dòng điện mạnh đến mức nào đó làm cho dây chì đạt tới nhiệt độ nóng chảy ()  thì dây chì đứt , dòng điện bị ngắt

Đáp án cần chọn là: C

Câu 13: Cầu chì có tác dụng:

1. Làm cho mạch dẫn điện tốt
2. Làm giảm bớt cường độ dòng điện trong mạch
3. Tự động ngắt mạch khi có hiện tượng đoản mạch
4. Đóng mở công tắc dễ dàng

Lời giải:

Cầu chì có tác dụng tự động ngắt mạch khi có hiện tượng đoản mạch

Đáp án cần chọn là: C

Câu 14: Những điều nào sau đây sai khi sửa chữa hoặc thay thế cầu chì?

1. Thay dây chì bằng dây đồng để tăng độ dẫn điện.
2. Thay bằng dây chì lớn hơn để lâu bị đứt.
3. Thay dây chì trực tiếp vào ổ cầu chì, không dùng nắp cầu chì nữa.
4. Tất cả các điều trên.

Lời giải:

Tất cả các cách trên đều sai khi sửa chữa hay thay thế cầu chì

Đáp án cần chọn là: D

Câu 15: Ta có các hoạt động sau: 

a. Phơi quần áo lên dây điện 

b. Làm thí nghiệm với dây dẫn có vỏ bọc cách điện 

c. Lắp cầu chì phù hợp cho mỗi thiết bị điện 

d. Tự mình sửa chữa mạng điện gia đình 

e. Làm thí nghiệm với pin hoặc acquy 

f. Chơi thả diều gần đường dây tải điện 

Việc làm nào trên đây đảm bảo an toàn đối với học sinh khi sử dụng điện?

Lời giải:

1. a, b, e
2. b, c, e
3. b, c, f
4. a, d, f

Câu 16: Dòng điện đi qua cơ thể người có thể gây ra tác dụng nào dưới đây?

1. Tác dụng lên hệ thần kinh làm cơ thể bị tê liệt
2. Tác dụng lên hệ cơ làm cơ thể bị co rút, làm tim ngừng đập
3. Tác dụng lên hệ hô hấp làm ngừng thở
4. Cả ba tác dụng trên

Lời giải:

Tùy vào cường độ dòng điện để khi chúng đi qua cơ thể người có thể gây ra các tác dụng:

• Dòng điện trên 10mA đi qua người làm cơ co giật rất mạnh, không thể duỗi tay khỏi đây điện khi chạm phải
• Dòng điện trên 25mA đi qua ngực gây thương tổn tim
• Dòng điện trên 70mA (40V) đi qua cơ thể làm tim ngừng đập

⇒ Cả ba tác dụng A, B, C đều có thể xảy ra

Đáp án cần chọn là: D

Câu 17: Dòng điện đi qua cơ thể người có thể gây ra tác dụng nào dưới đây?

1. Gây tổn thương tim
2. Làm co cơ
3. Gây cháy, bỏng
4. Cả ba trường hợp trên

Lời giải:

Tùy vào cường độ dòng điện để khi chúng đi qua cơ thể người có thể gây ra các tác dụng:

• Dòng điện trên  đi qua người làm cơ co giật rất mạnh, không thể duỗi tay khỏi đây điện khi chạm phải
• Dòng điện trên  đi qua ngực gây thương tổn tim
• Dòng điện trên  đi qua cơ thể làm tim ngừng đập

⇒ Cả ba tác dụng A, B, C đều có thể xảy ra

Đáp án cần chọn là: D

Câu 18: Công việc nào dưới đây không đảm bảo an toàn khi sử dụng điện?

1. Sử dụng các nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V để làm thí nghiệm
2. Tự sửa chữa các thiết bị điện được dùng với mạng điện dân dụng
3. Sử dụng các dây dẫn, các dụng cụ sửa chữa điện có vỏ bọc cách điện và sử dụng các vật lót cách điện
4. Tuyệt đối không để dòng điện có cường độ trên 70mA đi qua cơ thể người

Lời giải:

Việc tự sửa chữa các thiết bị điện được dùng với mạng điện dân dụng là không đảm bảo an toàn khi sử dụng điện.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 19: Công việc nào dưới đây đảm bảo an toàn khi sử dụng điện?

1. Sử dụng các nguồn điện có hiệu điện thế trên 40V để làm thí nghiệm
2. Tự sửa chữa các thiết bị điện được dùng với mạng điện dân dụng
3. Sử dụng các dây dẫn, các dụng cụ sửa chữa điện bị hở  vỏ bọc cách điện và không sử dụng các vật lót cách điện
4. Tuyệt đối không để dòng điện có cường độ trên 70mA đi qua cơ thể người

Lời giải:

Tuyệt đối không để dòng điện có cường độ trên 70mA đi qua cơ thể người là đảm bảo an toàn khi sử dụng điện

Đáp án cần chọn là: D

Câu 20: Trên một cầu chì có ghi 1A. Con số này có ý nghĩa gì?

1. Cường độ dòng điện đi qua cầu chì này từ 1A trở lên thì cầu chì sẽ đứt
2. Cường độ dòng điện đi qua cầu chì này luôn lớn hơn 1A
3. Cường độ dòng điện đi qua cầu chì này luôn bằng 1A
4. Cường độ dòng điện đi qua cầu chì này luôn nhỏ hơn 1A

Lời giải:

Con số 1A ghi trên cầu chì có nghĩa là: Cường độ dòng điện đi qua cầu chì này từ 1A trở lên thì cầu chì sẽ đứt

Đáp án cần chọn là: A

Câu 21: Cần phải chú ý sử dụng điều nào dưới đây khi sử dụng cầu chì?

1. Phải mắc thật gần dụng cụ hay thiết bị mà nó cần bảo vệ
2. Luôn chọn dây chì thật mảnh (nhỏ) để nó dễ nóng chảy
3. Luôn chọn dây chì lớn (to) để cầu chì bền chắc
4. Luôn chọn dây chì phù hợp đối với mỗi thiết bị hay dụng cụ điện mà nó cần bảo vệ

Lời giải:

Ta luôn phải chọn dây chì phù hợp đối với mỗi thiết bị hay dụng cụ điện mà nó cần bảo vệ

Đáp án cần chọn là: D

Câu 22: Cách làm nào dưới đây không đảm bảo an toàn khi sử dụng điện?

1. Mắc cầu chì phù hợp với dụng cụ hay thiết bị sử dụng điện
2. Ngắt công tắc hay cầu dao điện khi có sự cố về điện
3. Phơi quần áo trên dây điện
4. Làm thí nghiệm với các nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V

Lời giải:

Việc phơi quần áo trên dây điện là không đảm bảo an toàn khi sử dụng điện

Đáp án cần chọn là: C

Câu 23: Biện pháp nào sau đây cho ta an toàn khi sử dụng điện?

1. Dùng cầu chì và role tự ngắt
2. Mắc điện đúng quy tắc an toàn
3. Kiểm tra thiết bị điện thường xuyên
4. Cả A, B, C đều đúng

Lời giải:

Biện pháp nào sau đây cho ta an toàn khi sử dụng điện:

• Dùng cầu chì và role tự ngắt
• Mắc điện đúng quy tắc an toàn
• Kiểm tra thiết bị điện thường xuyên

Đáp án cần chọn là: D

Câu 24: Vì lí do nào dưới đây mà các dụng cụ được dùng để sửa chữa điện như kìm, tuavit, … đều có cán được bọc nhựa hay cao su?

1. Cao su, nhựa làm cho tay cầm không bị nóng
2. Cao su, nhựa đều là chất cách điện nên tránh không cho dòng điện truyền vào cơ thể người
3. Cao su, nhựa làm cho tay ta không bị dòng điện hút vào
4. Cao su, nhựa giúp cho tay ta cầm các dụng cụ này chắc hơn, không bị tuột

Lời giải:

Các dụng cụ được dùng để sửa chữa điện như kìm, tuavit, … đều có cán được bọc nhựa hay cao su vì: Cao su, nhựa đều là chất cách điện nên tránh không cho dòng điện truyền vào cơ thể người

Đáp án cần chọn là: B

Câu 25: Làm thế nào để tránh được tác hại của dòng điện đối với cơ thể người?

1. Không sử dụng điện
2. Sống xa các nơi sử dụng điện
3. Thực hiện các quy tắc an toàn khi sử dụng điện
4. Chỉ sử dụng điện có cường độ nhỏ

Lời giải:

Để tránh được tác hại của dòng điện đối với cơ thể người cần thực hiện các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 26: Khi đang sử dụng điện, dù có lớp vỏ bọc bằng nhựa ta cũng không nên dùng tay cầm trực tiếp dây điện để tránh trường hợp:

1. Bị bỏng tay do dây nóng
2. Điện giật do dây bị hở
3. Dòng điện bị tắt nghẽn do ta gập dây
4. Cả ba lí do trên

Lời giải:

1. Bị bỏng tay do dây nóng
2. Điện giật do dây bị hở
3. Dòng điện bị tắt nghẽn do ta gập dây
4. Cả ba lí do trên

Câu 27: Mạng điện có hiệu điện thế bao nhiêu thì gây nguy hiểm cho người?

1. Dưới 220V
2. Trên 40V
3. Trên 100V
4. Trên 220V

Lời giải:

Mạng điện có hiệu điện thế trên 40V thì gây nguy hiểm cho người

Đáp án cần chọn là: B