Vật lí 7 Bài 2 : Sự truyền ánh sáng
Lý thuyết tổng hợp Vật Lí lớp 7 Bài 2 : Sự truyền ánh sáng, chọn lọc năm 2021 – 2022 mới nhất gồm tóm tắt lý thuyết và hơn 500 bài tập ôn luyện Lý 7. Hy vọng bộ tổng hợp lý thuyết Vật lí lớp 7 sẽ giúp học sinh củng cố kiến thức, ôn tập và đạt điểm cao trong các bài thi trắc nghiệm môn Vật lí 7.
Bài 2 : Sự truyền ánh sáng
I. TÓM TẮT LÍ THUYẾT
1. Đường truyền của ánh sáng
Định luật truyền thẳng của ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng
2. Tia sáng và chùm sáng
a) Tia sáng
Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có hướng gọi là tia sáng.
Biểu diễn tia sáng:
b) Chùm sáng
- Chùm sáng gồm nhiều tia sáng hợp thành.
- Có ba loại chùm sáng:
+ Chùm sáng hội tụ gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng.
+ Chùm sáng phân kì gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng.
+ Chùm sáng song song gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng.
Lưu ý: Ánh sáng truyền đi trong không khí với vận tốc rất lớn, gần bằng 300000 km/s. Có nghĩa là cứ mỗi giây ánh sáng đi được khoảng 300000 km.
II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI
1. Giải thích khi nào nhìn thấy được vật
Để giải thích tại sao khi mắt ta mở và vật là một nguồn sáng nhưng ta vẫn không nhìn thấy vật. Căn cứ vào ánh sáng truyền theo đường thẳng, ta kẻ một đường thẳng từ mắt đến vật đó. Nếu:
- Đường thẳng đó gặp vật cản là vật chắn sáng thì ta không thể nhìn thấy vật.
- Đường thẳng đó không gặp vật cản là vật chắn sáng thì ta nhìn thấy vật.
2. Giải bài tập ánh sáng truyền đi trong các môi trường
Căn cứ vào định luật truyền thẳng của ánh sáng để giải thích:
- Ánh sáng truyền đi trong một môi trường:
+ Nếu môi trường đó là trong suốt và đồng tính thì ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
+ Nếu môi trường đó là trong suốt và không đồng tính hoặc đồng tính nhưng không trong suốt thì ánh sáng không truyền đi theo đường thẳng.
- Ánh sáng truyền đi trong hai môi trường: Nếu cả hai môi trường đều trong suốt và đồng tính thì ánh sáng truyền đi theo hai nửa đường thẳng bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường đó.
III. BÀI TẬP
Câu 1: Phát biểu nào sau đây là đúng về “Định luật truyền thẳng ánh sáng”.
- Trong một môi trường trong suốt và không đổi ánh sáng truyền đi theo đường gấp khúc
- Trong một môi trường trong suốt và thay đổi ánh sáng truyền đi theo đường thẳng
- Trong một môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường thẳng
- Trong một môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường gấp khúc
Lời giải:
Định luật truyền thẳng của ánh sáng:
Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
Đáp án cần chọn là: C
Câu 2: Định luật truyền thẳng ánh sáng là:
- Trong môi trường trong suốt, đồng tính, ánh sáng truyền theo đường thẳng.
- Trong môi trường trong suốt, ánh sáng truyền theo đường thẳng.
- Trong môi trường đồng tính, ánh sáng truyền theo đường thẳng.
- Ánh sáng luôn đi theo đường thẳng.
Lời giải:
Định luật truyền thẳng của ánh sáng:
Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 3: Ánh sáng truyền theo đường thẳng khi ánh sáng:
- Truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác
- Truyền từ môi trường đồng tính này sang môi trường đồng tính khác
- Trong môi trường trong suốt
- Trong môi trường trong suốt và đồng tính
Lời giải:
Ta có: Định luật truyền thẳng của ánh sáng:
Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
Đáp án cần chọn là: D
Câu 4: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền theo đường nào?
- Đường cong bất kì
- Đường dích dắc
- Đường thẳng
- Cả A, B, C đều đúng.
Lời giải:
Ta có: Định luật truyền thẳng của ánh sáng:
Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
Đáp án cần chọn là: C
Câu 5: Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng:
- Chùm sáng
- Hạt sáng
- Bó sáng
- Tia sáng
Lời giải:
Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có hướng gọi là tia sáng
Đáp án cần chọn là: D
Câu 6: Chọn câu đúng trong các câu sau:
- Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng chùm sáng
- Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng hạt sáng
- Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng bó sáng
- Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng tia sáng
Lời giải:
Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có hướng gọi là tia sáng
Đáp án cần chọn là: D
Câu 7: Tìm từ thích hợp trong khung hoàn chỉnh câu sau:
Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng ….. (1) ….. có ….. (2) ….. gọi là tia sáng
a. đường thẳng
b. đường bất kì
c. đường cong
d. véc tơ
e.mũi tên
f. hướng
Lời giải:
Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có hướng gọi là tia sáng
Đáp án cần chọn là: A
Câu 8: Hình vẽ nào biểu diễn một tia sáng trong các hình dưới đây?
Lời giải:
Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có hướng gọi là tia sáng
Đáp án cần chọn là: A
Câu 9: Có mấy loại chùm sáng:
- 1
- 2
- 3
- 4
Lời giải:
Có 3 loại chùm sáng là:
- Chùm sáng song song
- Chùm sáng hội tụ
- Chùm sáng phân kì
Đáp án cần chọn là: C
Câu 10: Các loại chùm sáng là:
- Chùm sáng song song
- Chùm sáng phân kì
- Chùm sáng hội tụ
- Tất cả các chùm sáng trên
Lời giải:
Có 3 loại chùm sáng là:
- Chùm sáng song song
- Chùm sáng hội tụ
- Chùm sáng phân kì
Đáp án cần chọn là: D
Câu 11: Chùm tia song song là chùm tia gồm:
- Các tia sáng không giao nhau
- Các tia sáng gặp nhau ở vô cực
- Các tia sáng hội tụ
- Các tia phân kì
Lời giải:
Chùm sáng song song gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 12: Chùm sáng song song gồm các tia sáng………………trên đường truyền của chúng.
- Giao nhau
- Không giao nhau
- Loe rộng ra
- Bất kì
Lời giải:
Chùm sáng song song gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng.
Đáp án cần chọn là: B
Câu 13: Chùm tia hội tụ gồm:
- Các tia sáng không giao nhau
- Các tia sáng giao nhau tại cùng một điểm
- Các tia sáng loe rộng ra
- Cả A và C
Lời giải:
Chùm sáng hội tụ: gồm các tia sáng giao nhau tại cùng một điểm trên đường truyền của chúng
Đáp án cần chọn là: B
Câu 14: Chùm sáng hội tụ gồm các tia sáng………………trên đường truyền của chúng.
- Giao nhau
- Không giao nhau
- Loe rộng ra
- Bất kì
Lời giải:
Chùm sáng hội tụ: gồm các tia sáng giao nhau tại cùng một điểm trên đường truyền của chúng
Đáp án cần chọn là: A
Câu 15: Chùm sáng phân kì gồm:
- Các tia sáng không giao nhau
- Các tia sáng giao nhau tại cùng một điểm
- Các tia sáng loe rộng ra
- Cả A và C
Lời giải:
Chùm sáng phân kì : gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng
Đáp án cần chọn là: C
Câu 16: Chùm sáng phân kì gồm các tia sáng………………trên đường truyền của chúng.
- Giao nhau
- Không giao nhau
- Loe rộng ra
- Bất kì
Lời giải:
Chùm sáng phân kì : gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng
Đáp án cần chọn là: C
Câu 17: Chọn phương án sai trong các câu sau:
- Trong không khí, ánh sáng truyền đi trong đường thẳng
- Trong nước, ánh sáng truyền đi trong đường thẳng
- Ánh sáng truyền từ không khí vào nước luôn truyền đi theo đường thẳng
- Trong thủy tinh, ánh sáng truyền đi trong đường thẳng
Lời giải:
A, B, D – ánh sáng truyền đi theo đường thẳng
C – Khi ánh sáng truyền từ không khí sang nước, sự đồng tính của ánh sáng thay đổi ⇒ ánh sáng không truyền đi theo đường thẳng tại chỗ giao giữa hai môi trường ⇒ không truyền thẳng
Đáp án cần chọn là: C
Câu 18: Chọn phương án đúng trong các câu sau:
- Trong không khí, ánh sáng truyền đi trong đường gấp khúc
- Trong nước, ánh sáng truyền đi trong đường cong
- Ánh sáng truyền từ không khí vào nước luôn truyền đi theo đường thẳng
- Trong thủy tinh, ánh sáng truyền đi trong đường thẳng
Lời giải:
A, B, D – ánh sáng truyền đi theo đường thẳng
C – Khi ánh sáng truyền từ không khí sang nước, sự đồng tính của ánh sáng thay đổi ⇒ ánh sáng không truyền đi theo đường thẳng tại chỗ giao giữa hai môi trường ⇒ không truyền thẳng
Đáp án cần chọn là: D
Câu 19: Có 6 bạn A,B,C,D,E,G ở trong phòng được ngăn cách bởi một bức tường có các lỗ. Hãy cho biết các bạn nào sẽ thấy được nhau:
- A và G
- B và E
- A và D
- C và D
Lời giải:
Ta có: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng
A - A, G bị chắn nhau bởi tường
B - B, E bị chắn nhau bởi tường
C - A, D bị chắn nhau bởi tường
D - C, D có thể nhìn thấy nhau vì không bị chắn bởi tường
Đáp án cần chọn là: D
Câu 20: Có bạn ở trong phòng được ngăn cách bởi một bức tường có các lỗ. Hãy chọn ý kiến đúng trong các ý kiến sau:
- A và G nhìn thấy nhau
- B và E nhìn thấy nhau
- A và D nhìn thấy nhau
- C và D nhìn thấy nhau
Lời giải:
Ta có: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng
A - bị chắn nhau bởi tường
B - bị chắn nhau bởi tường
C - bị chắn nhau bởi tường
D - có thể nhìn thấy nhau vì không bị chắn bởi tường
Đáp án cần chọn là: D
Câu 21: Chùm sáng chiếu ra từ một cây đèn pin là:
- Chùm sáng song song
- Chùm sáng hội tụ
- Chùm sáng phân kì
- Chùm sáng không song song, hội tụ cũng như phân kì
Lời giải:
Chùm sáng phát ra từ đèn pin là chùm sáng phân kì
Đáp án cần chọn là: C
Câu 22: Quan sát ánh sáng phát ra từ bóng đèn pin. Theo em ý kiến nào đúng?
- Đèn phát ra các chùm sáng phân kì
- Đèn phát ra chùm sáng hội tụ
- Đèn phát ra chùm sáng song song
- Đèn phát ra một chùm sáng chiếu tới mắt
Lời giải:
Chùm sáng phát ra từ đèn pin là chùm sáng song song
Đáp án cần chọn là: A
Câu 23: Hình vẽ nào sau đây biểu diễn chùm tia hội tụ:
- Hình a
- Hình b
- Hình c
- Hình d
Lời giải:
Chùm sáng hội tụ: gồm các tia sáng giao nhau tại cùng một điểm trên đường truyền của chúng
Đáp án cần chọn là: A
Câu 24: Hình vẽ nào sau đây biểu diễn chùm tia song song:
- Hình a
- Hình b
- Hình c
- Hình d
Lời giải:
Chùm sáng song song: gồm các tia sáng không giao nhau tại trên đường truyền của chúng
Đáp án cần chọn là: B
Câu 25: Hình vẽ nào sau đây biểu diễn chùm tia phân kì:
- Hình a
- Hình b
- Hình c
- Hình d
Lời giải:
Chùm sáng phân kì: gồm các tia sáng loe rộng trên đường truyền của chúng
Đáp án cần chọn là: C
Câu 26: Dùng ống rỗng, cong để quan sát thì không thấy dây tóc bóng neon pin phát sáng, câu giải thích nào sau đây là đúng nhất?
- Ánh sáng từ dây tóc không truyền đi theo ống cong
- Ánh sáng phát ra từ mắt ta không đến được bóng đèn
- Ánh sáng từ dây tóc bóng đèn truyền đi theo đường thẳng mà ống rỗng lại cong
- Ánh sáng phát ra từ dây tóc bị thành cong phía trong của ống chặn lại
Lời giải:
Ta có: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng
⇒ Dùng ống rỗng, cong để quan sát thì không thấy dây tóc bóng neon pin phát sáng vì: Ánh sáng từ dây tóc bóng đèn truyền đi theo đường thẳng mà ống rỗng lại cong
Đáp án cần chọn là: C
Câu 27: Chọn câu trả lời đúng?
- Chùm tia phân kì là chùm sáng phát ra từ nguồn điểm trong đó các tia giao nhau tại một điểm
- Chùm tia hội tụ là chùm sáng mà trong đó các tia sáng không giao nhau
- Đèn pin, Mặt Trời phát ra chùm tia song song
- Chùm tia song song là chùm gồm các tia loe rộng ra
Lời giải:
A – sai vì: Chùm sáng phân kì: gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng
B – sai vì: Chùm sáng hội tụ: gồm các tia sáng giao nhau tại cùng một điểm trên đường truyền
C – đúng
D – sai vì: Chùm sáng song song : gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng.
Đáp án cần chọn là: C
Câu 28: Chọn câu trả lời sai?
- Chùm tia phân kì là chùm sáng phát ra từ nguồn điểm trong đó các tia loe rộng ra
- Chùm tia hội tụ là chùm sáng mà trong đó các tia sáng giao nhau
- Đèn pin, Mặt Trời phát ra chùm tia phân kì
- Chùm tia song song là chùm gồm các tia không giao nhau
Lời giải:
C – sai vì: Đèn pin, Mặt Trời phát ra chùm tia song song
Đáp án cần chọn là: C
Câu 29: Trong những trường hợp sau, trường hợp nào ánh sáng truyền đi theo đường thẳng?
- Ánh sáng truyền từ Mặt Trời đến Trái Đất
- Ánh sáng từ bóng đèn truyền đến mắt ta
- Ánh sáng truyền từ không khí vào chậu nước
- A và B
Lời giải:
Ta có: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng
⇒ Khi ánh sáng truyền từ Mặt Trời đến Trái Đất và khi ánh sáng từ bóng đèn truyền đến mắt ta là truyền đi theo đường thẳng.
Đáp án cần chọn là: D
Câu 30: Trong những trường hợp sau, trường hợp nào ánh sáng truyền đi theo đường thẳng?
- Ánh sáng truyền từ con cá dưới bể tới mắt người ở trong không khí.
- Ánh sáng từ bóng đèn truyền đến mắt ta
- Ánh sáng truyền từ không khí vào chậu nước
- Ánh sáng truyền từ cốc thủy tinh ra không khí
Lời giải:
Ta có: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng
⇒ Khi ánh sáng từ bóng đèn truyền đến mắt ta là truyền đi theo đường thẳng
Đáp án cần chọn là: B
Câu 31: Khi mua thước thẳng bằng gỗ, người ta thường đưa thước lên ngang tầm mắt để ngắm. Làm như vậy để kiểm tra xem thước có thẳng hay không. Nguyên tắc của cách làm này đã dựa trên kiến thức vật lí nào?
- Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
- Hiện tượng phản xạ ánh sáng
- Định luật truyền thẳng của ánh sáng
- Định luật khúc xạ ánh sáng
Lời giải:
Việc nâng thước lên để ngắm mục đích là để kiểm tra xem thước có thẳng hay không. Nguyên tắc của cách làm này dựa trên định luật truyền thẳng của ánh sáng.
Đáp án cần chọn là: C
Câu 32: Trường hợp nào sau đây không vận dụng định luật truyền thẳng ánh sáng:
- Khi tổ trưởng nhìn theo vai các bạn để dóng hàng
- Người thợ xây dùng dây dọi để xây cho thẳng hàng
- Người thợ xây dùng súng ngắm trước khi bắn
- Người ta thường đưa thước thẳng ngang tầm mắt để kiểm tra trước khi mua thước.
Lời giải:
A, C, D - ứng dụng định luật truyền thẳng ánh sáng
B - ứng dụng phương của trọng lực.
Đáp án cần chọn là: B
Câu 33: Chọn câu trả lời đúng nhất:
- Ánh sáng bao giờ cũng truyền theo đường thẳng.
- Ánh sáng chỉ truyền theo đường thẳng trong môi trường trong suốt và đông tính.
- Các nguồn sáng thông thường trong thực tế bao giờ cũng tạo ra chùm sáng phân kì.
- Tất cả đáp án đều đúng.
Lời giải:
A – sai vì: Ánh sáng chỉ truyền theo đường thẳng trong môi trường trong suốt và đông tính.
B – đúng
C – sai vì: Chùm sáng phát ra từ đèn pin, Mặt Trời là chùm sáng song song
Đáp án cần chọn là: B
Câu 34: Chỉ ra câu phát biểu đúng?
- Ánh sáng phát ra dưới dạng các chùm sáng.
- Chùm sáng bao gồm vô số tia sáng.
- Trong thực tế không bao giờ nhìn thấy một tia sáng đơn lẻ.
- Tất cả các đáp án trên đúng.
Lời giải:
Ánh sáng phát ra dưới dạng các chùm sáng, chùm sáng bao gồm vô số đường sáng.
Và trong thực tế ta thường nhìn thấy các chùm sáng chứ không phải tia sáng đơn lẻ
→ tất cả các phương án A, B, C - đúng
Đáp án cần chọn là: D
