Bài 37: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp lưỡng cư

I. ĐA DẠNG VỀ THÀNH PHẦN LOÀI

Trên thế giới có khoảng 4 nghìn loài lưỡng cư. Ở Việt Nam đã phát hiện 147 loài. Chúng đều có da trần (thiếu vảy), luôn luôn ẩm ướt và dễ thấm nước. Sự sinh sản thường lệ thuộc vào môi trường nước ngọt. Lưỡng cư được phân làm 3 bộ:

1.Bộ Lưỡng cư có đuôi: Đại diện là Cá cóc Tam Đảo có thân dài, đuôi dẹp bên, hai chi sau và hai chi trước dài tương đương nhau. Hoạt động chủ yếu về ban ngày.

2.Bộ Lưỡng cư không đuôi: Có số lượng loài lớn nhất trong lớp. Đại diện là ếch đồng có thân ngắn, hai chi sau dài hơn hai chi trước. Những loài phổ biến trong bộ: ếch cây, ễnh ương, và cóc nhà. Đa số loài hoạt động về đêm.

3. Bộ Lưỡng cư không chân: Đại diện là ếch giun, thiếu chi, có thân dài giống như giun, song có mắt, miệng có răng và có kích thước lớn hơn giun. Chúng có tập tính chui luồn trong hang. Hoạt động cả ngày lẫn đêm.

II. ĐA DẠNG VỀ MÔI TRƯỜNG SỐNG VÀ TẬP TÍNH

- Một số đại diện Lưỡng cư điển hình ở Việt Nam

Bảng: Một số đặc điểm sinh học của Lưỡng cư

III. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LƯỠNG CƯ

Lưỡng cư là những động vật có xương sống có cấu tạo thích nghi với đời sống vừa ở nước vừa ở cạn:

- Da trần và ẩm ướt, di chuyển bằng bốn chi.

- Hô hấp bằng phổi và da

- Có 2 vòng tuần hoàn, tim 3 ngăn, tâm thất chứa máu pha

- Là động vật biến nhiệt

- Sinh sản trong môi trường nước, thụ tinh ngoài, nòng nọc phát triển qua biến thái.

IV. VAI TRÒ CỦA LƯỠNG CƯ

- Lưỡng cư có ích cho nông nghiệp.

+ Lưỡng cư tiêu diệt sâu bọ phá hại mùa màng về ban đêm.

+ Lưỡng cư còn tiêu diệt vật trung gian truyền bệnh như ruồi muỗi…

Lưỡng cư bắt rất nhiều động vật có hại cho nông nghiệp

- Lưỡng cư có giá trị thực phẩm, làm thuốc, là động vật thí nghiệm

+ Thịt ếch đồng là thực phẩm đặc sản

+ Bột cóc dùng làm thuốc chữa suy dinh dưỡng ở trẻ em

+ Nhựa cóc (thiềm tô) chế lục thần hoàn chữa kinh giật.

+ Ếch đồng là vật thí nghiệm trong lí sinh học

Ếch xào xả ớt

Ếch làm thí nghiệm

- Hiện nay số lượng lưỡng cư bị suy giảm rất nhiều trong tự nhiên do săn bắt để làm thực phẩm, sử dụng rộng rãi thuốc trừ sâu và ô nhiễm môi trường. Vì thế lưỡng cư cần được bảo vệ và tổ chức gây nuôi những loài có ý nghĩa kinh tế.

V. BÀI TẬP

Câu 1: Trên thế giới có bao nhiêu loài Lưỡng cư

a. 1000 loài

b. 2000 loài

c. 3000 loài

d. 4000 loài

Câu 2: Lớp Lưỡng cư chia làm mấy bộ

a. 2 bộ là Bộ Lưỡng cư có đuôi và Bộ Lưỡng cư không đuôi

b. 2 bộ là Bộ Lưỡng cư không đuôi và Bộ Lưỡng cư không chân

c. 2 bộ là Bộ Lưỡng cư có đuôi và Bộ Lưỡng cư không chân

d. 3 bộ là Bộ Lưỡng cư có đuôi, Bộ Lưỡng cư không đuôi và Bộ Lưỡng cư không chân

Câu 3: Bộ Lưỡng cư nào có số lượng loài lớn nhất

a. Bộ Lưỡng cư có đuôi

b. Bộ Lưỡng cư không đuôi

c. Bộ Lưỡng cư không chân

d. Bộ Lưỡng cư có chân

Câu 4: Đại diện của Bộ Lưỡng cư có đuôi là

a. Ếch cây

b. Cá cóc Tam Đảo

c. Ễnh ương

d. Ếch giun

Câu 5: Bộ Lưỡng cư có đuôi có đặc điểm

a. Hai chi sau và hai chi trước dài tương đương nhau

b. Hai chi sau dài hơn hai chi trước

c. Thiếu chi

d. Hai chi trước dài hơn hai chi sau

Câu 6: Tập tính tự vệ của ễnh ương là

a. Ngụy trang

b. Nhảy xuống nước

c. Ẩn vào cây

d. Dọa nạt

Câu 7: Loài nào sau đây KHÔNG thuộc bộ Lưỡng cư không đuôi

a. Ếch giun

b. Ếch cây

c. Cóc nhà

d. Ễnh ương

Câu 8: Loài Lưỡng cư nào thiếu chi, có thân dài giống như giun, có tập tính chui luồn

a. Ễnh ương

b. Ếch giun

c. Ếch đồng

d. Cóc nhà

Câu 9: Khi nói về đặc điểm chung của lớp Lưỡng cư, phát biểu nào sau đây là sai:

a. Thụ tinh trong

b. Là động vật biến nhiệt

c. Phát triển qua biến thái

d. Da trần, ẩm ướt

Câu 10: Lưỡng cư có vai trò

a. Có ích cho nông nghiệp.

b. Có giá trị thực phẩm, làm thuốc,

c. Là động vật dùng thí nghiệm sinh lý học

d. Tất cả các vai trò trên