Bài 9: Đa dạng của ngành Ruột khoang 

Ngành ruột khoang có khoảng 10 nghìn loài. Trừ số nhỏ sống ở nước ngọt như thủy tức đơn độc, còn hầu hết các loài ruột khoang đều sống ở biển. Các đại diện thường gặp như sứa, hải quỳ, san hô.

I. Sứa

- Sứa và thủy tức có cấu tạo chung giống nhau, nhưng sứa thích nghi với đời sống di chuyển ở biển. Khi di chuyển, sứa co bóp dù, đẩy nước qua lỗ miệng và tiến về phía ngược lại. Tua miệng của một số loại sứa gây ngứa, có khi gây bỏng da.

Bảng 1: So sánh đặc điểm của sứa với thủy tức

- Cấu tạo của sứa thích nghi với lối sống di chuyển tự do:

+ Phủ ngoài cơ thể là lớp ngoài. Lớp ngoài tạo thành khoang vị và ống vị, giữa hai lớp có tầng keo dày giúp cơ thể sứa nổi trên mặt nước và khiến cho khoang tiêu hóa thu hẹp lại, thông với lỗ miệng quay về phía dưới.

+ Thân sứa có hình bán cầu, trong suốt.

+ Phía lưng có hình dù, bên trên có nhiều xúc tu. Xúc tu có nọc để làm tê liệt con mồi.

+ Cơ thể sứa hình dù, miệng ở phía dưới, có đối xứng tỏa tròn.

+ Di chuyển bằng cách co bóp dù

+ Lối sống tự do, đơn độc

II. Hải quỳ

Ở ven biển nước ta thường gặp loài ruột khoang cơ thể hình trụ, kích thước khoảng từ 2 cm đến 5 cm, có nhiều tua miệng xếp đối xứng và có màu rực rỡ như những bông hoa. Đó là hải quỳ.

- Có bề ngoài trông giống như một loài thực vật, nhưng hải quỳ là một loài động vật ăn thịt. Nó bắt mồi bằng cách dùng những xúc tu bất ngờ tiêm nọc độc khiến con mồi tê cứng và nuốt chửng.

- Mối quan hệ cộng sinh giữa hải quỳ và tôm

Hải quỳ dựa vào tôm để di chuyển trong nước nên kiếm được nhiều thức ăn hơn. Còn với tôm thì hải quỳ giúp nó xua đuổi kẻ thù, do có xúc tu chứa nọc độc.

III. San hô

San hô sống bám nhưng khác hải quỳ ở chỗ:

- Khi sinh sản mọc chồi, cơ thể con không tách rời ra mà dính với cơ thể mẹ, tạo nên tập đoàn san hô có khoang ruột thông với nhau

- Ở tập đoàn san hô hình thành khung xương đá vôi, cơ thể chúng gắn với nhau tạo nên tập đoàn hình khối hay hình cành cây vững chắc, có màu rực rỡ.

Bảng so sánh san hô với sứa

IV. Bài Tập

Câu 1: Ngành ruột khoang có khoảng bao nhiêu loài

a. 5 nghìn loài

b. 10 nghìn loài

c. 15 nghìn loài

d. 20 nghìn loài

Câu 2: Loài ruột khoang nào sống ở môi trường nước ngọt

a. Sứa

b. San hô

c. Thủy tức

d. Hải quỳ

Câu 3: Sứa di chuyển bằng cách

a. Di chuyển lộn đầu

b. Di chuyển sâu đo

c. Co bóp dù

d. Không di chuyển

Câu 4: Loài ruột khoang nào không có khả năng di chuyển

a. Thủy tức

b. Sứa

c. San hô

d. Cả b, c đúng

Câu 5: Cơ thể sứa có dạng

a. Đối xứng tỏa tròn

b. Đối xứng hai bên

c. Dẹt 2 đầu

d. Không có hình dạng cố định

Câu 6: Sứa tự vệ nhờ

a. Di chuyển bằng cách co bóp dù

b. Thân sứa có hình bán cầu, trong suốt

c. Xúc tu có nọc để làm tê liệt con mồi

d. Không có khả năng tự vệ.

Câu 7: Loài nào sống cộng sinh với tôm ở nhờ giúp di chuyển

a. San hô

b. Hải quỳ

c. Thủy tức

d. Sứa

Câu 8: Loài ruột khoang nào có lối sống tự dưỡng

a. Sứa

b. San hô

c. Hải quỳ

d. Cả ba đáp án trên đều sai

Câu 9: Hải quỳ và san hô đều sinh sản

a. Sinh sản vô tính

b. Sinh sản hữu tính

c. Sinh sản vô tính và hữu tính

d. Tái sinh

Câu 10: Loài nào có khung xương đá vôi cứng chắc

a. Hải quỳ

b. San hô

c. Sứa

d. Thủy tức